พอวันที่  5  พฤษภาคม  2549  นายก้านได้ตอบตกลงซื้อบ้านไปยังนายกิ่ง  วันที่  6  พฤษภาคม  2549  นายก้านได้ทราบข่าวการตายของนายกิ่ง  วันที่  7  พฤษภาคม  2549  ทายาทของนายกิ่งได้รับจดหมายตอบตกลงซื้อบ้านของนายก้าน  ดังนี้อยากทราบว่า

(1) การแสดงเจตนาเสนอขายบ้านของนายกิ่งมีผลในกฎหมายประการใด  เพราะเหตุใด

(2) สัญญาซื้อขายบ้านระหว่างทายาทของนายกิ่งกับนายก้านเกิดขึ้นหรือไม่  เพราะเหตุใด

ธงคำตอบ

มาตรา  169  วรรคสอง  การแสดงเจตนาที่ได้ส่งออกไปแล้วย่อมไม่เสื่อมเสียไป  แม้ภายหลังการแสดงเจตนานั้นผู้แสดงเจตนาจะถึงแก่ความตาย

มาตรา  360  บทบัญญัติแห่งมาตรา  169  วรรคสองนั้น  ท่านมิให้ใช้บังคับ  ถ้าหากว่า…ก่อนจะสนองรับนั้น  คู่กรณีอีกฝ่ายหนึ่งได้รู้อยู่แล้วว่า  ผู้เสนอตาย

วินิจฉัย

(ก)  นายกิ่งได้แสดงเจตนาโดยส่งจดหมายเสนอขายบ้าน  1  หลัง  ราคา  2  ล้านบาทให้แก่นายก้าน  เมื่อนายกิ่งได้ส่งจดหมายซึ่งเป็นการแสดงเจตนาไปแล้ว  ถึงแม้หลังจากนั้นนายกิ่งได้ถึงแก่ความตาย  การแสดงเจตนาขายบ้านของนายกิ่งก็ยังมีผลสมบูรณ์ไม่เสื่อมเสียไป  ตามมาตรา  169  วรรคสอง

ข้อ  3  นายเอกได้ยืมรถยนต์จากนายโท  1  คัน  เมื่อวันที่  10  เมษายน  2549  โดยจะไปทำธุระที่จังหวัดเชียงใหม่กำหนดระยะเวลา 1  เดือนแล้วจะนำมาคืน  ปรากฏว่านายเอกทำธุระไม่เสร็จเมื่อถึงวันครบกำหนดจึงขอขยายระยะเวลาออกไปอีก  7  วัน  โดยมิได้มีการกำหนดวันเริ่มต้นแห่งระยะเวลาที่ขยายออกไป  นายโทตกลงยินยอมให้ขยายได้  ดังนี้อยากทราบว่า

ข.      เมื่อวันที่  20  ตุลาคม  2549  บริษัท  ธัญญกิจพอเพียง  จำกัด  ตกลงซื้อข้าวเปลือกกองหนึ่งทั้งกองจำนวน  20  เกวียนจากนายสมบูรณ์ราคา  200,000  บาท  โดยข้าวเลือกกองนี้กองอยู่บนลานข้างบ้านของนายสมบูรณ์นั้นเอง  กำหนดชำระเงินค่าข้าวเปลือกและส่งมอบข้าวเปลือกกันในวันที่  30  ตุลาคม  2549  แต่เมื่อถึงวันที่  28  ตุลาคม  2549  ปรากฏว่าเกิดอุทกภัย  น้ำท่วมพัดพาเอาข้าวเปลือกกองนั้นสูญหายไปทั้งหมด  นายสมบูรณ์จึงไม่สามารถส่งมอบข้าวเปลือกให้แก่บริษัท  ธัญญกิจพอเพียง  จำกัด  ได้ตามสัญญา  เช่นนี้  บริษัท  ธัญญกิจพอเพียง  จำกัด  ต้องชำระเงินราคาข้าวเปลือกให้แก่นายสมบูรณ์หรือไม่เพียงใด  เพราะเหตุใดธงคำตอบ

ก.      หลักกฎหมาย  มาตรา  369  ในสัญญาต่างตอบแทนนั้น  คู่สัญญาฝ่ายหนึ่งจะไม่ยอมชำระหนี้จนกว่าอีกฝ่ายหนึ่งจะชำระหนี้หรือขอปฏิบัติการชำระหนี้ก็ได้  แต่ความข้อนี้ท่านมิให้ใช้บังคับ  ถ้าหนี้ของคู่สัญญาอีกฝ่ายหนึ่งยังไม่ถึงกำหนดจากหลักกฎหมายดังกล่าวจะเห็นได้ว่าการชำระหนี้ตามสัญญาต่างตอบแทนมีหลักเกณฑ์ดังนี้

หลักทั่วไป  คู่สัญญาฝ่ายหนึ่งจะไม่ยอมชำระหนี้จนกว่าคู่สัญญาอีกฝ่ายหนึ่งจะชำระหนี้หรือขอปฏิบัติการชำระหนี้ก็ได้  ซึ่งหมายความว่าคู่สัญญาแต่ละฝ่ายต้องชำระหนี้ให้แก่คู่สัญญาอีกฝ่ายหนึ่งเป็นการตอบแทนซึ่งกันและกันในขณะเดียวกันนั่นเอง

ข้อยกเว้น  หลักทั่วไปดังกล่าวนี้  มิให้ใช้บังคับ  ถ้าหนี้ของคู่สัญญาอีกฝ่ายหนึ่งยังไม่ถึงกำหนด

ข.    หลักกฎหมาย  มาตรา  370  วรรคแรก  ถ้าสัญญาต่างตอบแทนมีวัตถุที่ประสงค์เป็นการก่อให้เกิดหรือโอนทรัพย์ สิทธิในทรัพย์เฉพาะสิ่งและทรัพย์นั้นสูญหรือเสียหายไปด้วยเหตุอย่างใดอย่าง หนึ่งอันจะโทษลูกหนี้มิได้ไซร้  ท่านว่า  การสูญหรือเสียหายนั้นตกเป็นพับแก่เจ้าหนี้

วินิจฉัย

การทำสัญญาซื้อขายข้าวเปลือกกองหนึ่งทั้งกองระหว่างบริษัท  ธัญญกิจพอเพียงจำกัด  กับนายสมบูรณ์เป็นการทำสัญญาต่างตอบแทนมีวัตถุที่ประสงค์เป็นการโอนทรัพยสิทธิในทรัพย์เฉพาะสิ่งเมื่อปรากฏว่าเกิดอุทกภัย  น้ำท่วมพัดพาเอาข้าวเปลือกซึ่งเป็นทรัพย์อันเป็นวัตถุแห่งสัญญาสูญหายไปทั้งหมด  จึงเป็นกรณีที่ทรัพย์นั้นสูญหรือเสียหายไปด้วยเหตุอันจะโทษนายสมบูรณ์  (ลูกหนี้ในอันที่จะต้องส่งมอบข้าวเปลือก) มิได้  การสูญหรือเสียหายนั้นจึงตกเป็นพับแก่บริษัท  ธัญญกิจพอเพียง  จำกัด (เจ้าหนี้ในอันที่จะได้รับมอบข้าวเปลือก)

ดังนั้น  ถึงแม้นายสมบูรณ์ไม่สามารถส่งมอบข้าวเปลือกให้แก่บริษัท  ธัญญกิจพอเพียง  จำกัดได้  บริษัท  ธัญญกิจพอเพียง  จำกัด  ก็ยังต้องชำระเงินราคาข้าวเปลือกให้แก่นายสมบูรณ์เต็มจำนวนตามสัญญา คือ  200,000  บาท

ธงคำตอบ

มาตรา  154  การแสดงเจตนาใดแม้ในใจจริงผู้แสดงเจตนาจะมิได้เจตนาให้ตนต้องผูกพันตามที่ตนได้แสดงออกมาก็ตาม  หาเป็นมูลให้การแสดงเจตนานั้นเป็นโมฆะไม่  เว้นแต่คู่กรณีอีกฝ่ายหนึ่งจะได้รู้ถึงเจตนาอันซ่อนอยู่ในใจของผู้แสดงนั้น

วินิจฉัย

เป็นเรื่องการแสดงเจตนาซ่อนเร้น  ซึ่งมีหลักคือ  การแสดงเจตนาไม่เป็นโมฆะ  แม้ในใจจริงของผู้แสดงเจตนาจะมิได้เจตนาให้ตนต้องผูกพันตามที่ได้แสดงออกมาก็ตาม

ข้อยกเว้น  การแสดงเจตนานั้นจะตกเป็นโมฆะ  ต่อเมื่อคู่กรณีอีกฝ่ายหนึ่ง  (ฝ่ายผู้รับการแสดงเจตนา)  ได้รู้ถึงเจตนาอันซ่อนอยู่ในใจของผู้แสดงเจตนา  ในขณะที่แสดงเจตนานั้น 

ดังนั้น  นิติกรรม อันเกิดจากการแสดงเจตนาซ่อนเร้นนั้นจะตกเป็นโมฆะหรือไม่ขึ้นอยู่กับว่าคู่ กรณีอีกฝ่ายหนึ่งได้รู้ถึงเจตนาอันซ่อนเร้นของผู้แสดงเจตนาในขณะแสดงเจตนา นั้นหรือไม่  ถ้ารู้นิติกรรมนั้นก็ต้องตกเป็นโมฆะ  แต่ถ้าไม่รู้นิติกรรมนั้นก็ไม่ตกเป็นโมฆะ

จากข้อเท็จจริงดังกล่าวข้างต้น  การกระทำของแดงเป็นการแสดงเจตนาทำนิติกรรมในรูปสัญญาให้สลากกาชาดแก่ขาว  ถึงแม้แดงอ้างว่าในใจจริงแล้วตนมิได้มีเจตนาจะให้สลากกาชาดนั้นแก่ขาวจริงๆ  ก็ตาม  การแสดงเจตนาของแดงไม่ตกเป็นโมฆะตามมาตรา  154  หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งคือ  กฎหมายถือว่าการแสดงออกมาภายนอกสำคัญยิ่งกว่าเจตนาซ่อนอยู่ในใจนั่นเอง  ดังนั้นสัญญาให้สลากกาชาดแก่ขาวเป็นอันสมบูรณ์

สรุป  แดงไม่มีสิทธิเรียกสลากกาชาดคืนแก่ขาว

ข้อ  2  นางทองแดงเป็นหนี้เงินกู้นางทองเหลือง  2  ล้านบาท  เมื่อครบกำหนดชำระหนี้  นางทองแดงได้สั่งจ่ายเช็คชำระหนี้ให้แก่นางทองเหลือง  เมื่อนางทองเหลืองนำเช็คไปขึ้นเงิน  แต่ถูกธนาคารปฏิเสธจ่ายเงินนางทองเหลืองจึงขู่นางทองแดงว่าจะแจ้ง ความต่อตำรวจให้ดำเนินคดีกับนางทองแดงตามพระราชบัญญัติว่าด้วยความผิดอัน เกิดจากการใช้เช็ค  ถ้านางทองแดงไม่ออกเช็คแก่นางทองเหลืองใหม่  ด้วยความกลัวนางทองแดงจึงได้สั่งจ่ายเช็คให้นางทองเหลืองใหม่ตามที่นางทองเหลืองต้องการ  ดังนี้  การสั่งจ่ายเช็คของนางทองแดงดังกล่าวมีผลอย่างไรตามกฎหมาย  เพราะเหตุใด

ธงคำตอบ

มาตรา  164  วรรคแรก  “การแสดงเจตนาเพราะถูกข่มขู่เป็นโมฆียะ”

มาตรา  165  วรรคแรก  “การขู่ว่าจะใช้สิทธิตามปกตินิยมไม่ถือว่าเป็นการข่มขู่”

วินิจฉัย

จะเห็นได้ว่าโดยหลักแล้ว  การแสดงเจตนาเพราะถูกข่มขู่หมายความว่า  เป็นการใช้อำนาจบังคับจิตใจของบุคคล  เพื่อให้เขาเกิดความกลัวแล้วแสดงเจตนาทำนิติกรรมออกมาตามที่ผู้ข่มขู่ต้องการ  การแสดงเจตนานั้นตกเป็นโมฆะ  แต่มีข้อยกเว้นว่า  ถ้าเป็นการข่มขู่โดยชอบด้วยกฎหมายแล้วย่อมทำได้  ไม่ตกเป็นโมฆียะ  เช่น   การขู่ว่าจะใช้สิทธิตามปกตินิยม  ตามมาตรา  165  วรรคแรก  ซึ่งเป็นการใช้สิทธิโยชอบด้วยกฎหมาย  เป็นการใช้สิทธิซึ่งตนมีอยู่อย่างที่ปกติคนทั่วไปเขาใช้กัน  เช่น  การใช้สิทธิเรียกร้องให้ลูกหนี้ใช้หนี้ตน  เป็นต้น

จากข้อเท็จจริง  ปรากฏว่า  การที่นางทองแดงเป็นหนี้นางทองเหลืองอยู่  2  ล้านบาท  เมื่อถึงกำหนดเวลาชำระหนี้  นางทองแดงได้สั่งจ่ายเช็คให้นางทองเหลืองไป  แต่เช็คถูกปฏิเสธการจ่ายเงินจากธนาคาร  นางทองเหลืองจึงขู่นางทองแดงให้ออกเช็คใหม่  มิฉะนั้นจะแจ้งความต่อตำรวจให้ดำเนินคดีกับนางทองแดงนั้น  เป็นการขู่ว่าจะใช้สิทธิโยชอบด้วยกฎหมายในฐานะเป็นเจ้าหนี้

เมื่อนางทองแดงสั่งจ่ายเช็คให้นางทองเหลืองใหม่  แม้จะเกิดจากความกลัวต่อการข่มขู่จากนางทองเหลืองก็ไม่เป็นการข่มขู่อันเป็นเหตุให้การสั่งจ่ายเช็คตกเป็นโมฆียะ  ตามมาตรา  164  แต่อย่างใด

สรุป  การสั่งจ่ายเช็คของนางทองแดงมีผลสมบูรณ์ไม่ตกเป็นโมฆียะ  เพราะการขู่ของนางทองเหลืองเป็นการขู่ว่าจะใช้สิทธิตามปกตินิยม 

ข้อ  3  นายอาทิตย์ยืมเงินไปจากนายพุธจำนวน  2,000,000  บาท  เมื่อวันที่  1  มกราคม  2540  โดยไม่มีกำหนดระยะเวลาไว้  ต่อมาวันที่  5  พฤศจิกายน  2549  นายพุธทวงถามให้นายอาทิตย์ชำระหนี้เงินยืมนั้น    วันที่  20  พฤศจิกายน  2549  นายอาทิตย์นำเงินไปชำระให้นายพุธ  1,000,000  บาท  หลังจากนั้นนายอาทิตย์ไม่เคยชำระหนี้ให้นายพุธอีกเลย  จนถึงวันที่  20  มีนาคม  2550  นายพุธจึงยื่นฟ้องให้นายอาทิตย์ชำระเงินยืมที่ค้างอยู่  1,000,000  บาท  นายอาทิตย์ให้การต่อสู้ว่าคดีที่นายพุธฟ้องขาดอายุความแล้ว  ดังนี้  ข้อต่อสู้ของนายอาทิตย์ฟังขึ้นหรือไม่  เพราะเหตุใด

ธงคำตอบ

มาตรา  193/12  อายุความเริ่มนับแต่ขณะที่อาจบังคับสิทธิเรียกร้องได้เป็นต้นไป  ถ้าเป็นสิทธิเรียกร้องให้งดเว้นกระทำการอย่างใดเริ่มนับแต่เวลาแรกที่ฝ่าฝืนกระทำการนั้น

มาตรา  193/14  อายุความย่อมสะดุดหยุดลงในกรณีดังต่อไปนี้

(1) ลูกหนี้รับสภาพหนี้ต่อเจ้าหนี้ตามสิทธิเรียกร้องโดยทำเป็นหนังสือรับสภาพหนี้ให้  ชำระหนี้ให้บางส่วน  ชำระดอกเบี้ย  ให้ประกัน  หรือกระทำการใดๆอันปราศจากข้อสงสัยให้เห็นเป็นปริยายว่ายอมรับสภาพหนี้ตามสิทธิเรียกร้อง

มาตรา  193/15  เมื่ออายุความสะดุดหยุดลงแล้ว  ระยะเวลาที่ล่วงไปก่อนนั้นไม่นับเข้าในอายุความเมื่อเหตุที่ทำให้อายุความสะดุดหยุดลงสิ้นสุดเวลาใด  ให้เริ่มนับอายุความใหม่ตั้งแต่เวลานั้น

มาตรา  193/30  อายุความนั้น  ถ้าประมวลกฎหมายนี้หรือกฎหมายอื่นมิได้บัญญัติไว้โดยเฉพาะให้มีกำหนดสิบปี

มาตรา  203  วรรคแรก  ถ้าเวลาอันจะพึงชำระหนี้มิได้กำหนดลงไว้  หรือจะอนุมานจากพฤติการณ์ทั้งปวงก็ไม่ได้ไซร้  ท่านว่าเจ้าหนี้ย่อมจะเรียกให้ชำระหนี้ได้โดยพลัน  และฝ่ายลูกหนี้ก็ย่อมจะชำระหนี้ของตนโดยพลันดุจกัน

วินิจฉัย  

การกู้ยืมเงินนั้นกฎหมายไม่ได้บัญญัติอายุความไว้โดยเฉพาะ  จึงต้องใช้อายุความ  10  ปี  ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์  มาตรา  193/30

และเมื่อมีการกู้ยืมไม่ได้กำหนดระยะเวลาชำระคืนไว้  ผู้ให้กู้ยืมย่อมมีสิทธิเรียกให้ชำระหนี้ได้โดยพลันตามมาตรา  203  วรรคแรก  อายุความจึงเริ่มนับแต่ขณะที่อาจบังคับสิทธิเรียกร้องได้เป็นต้นไป  กล่าวคือ  นับแต่วันกู้ยืมตามมาตรา  193/12

การที่นายอาทิตย์นำเงินบางส่วนไปชำระหนี้ให้นายพุธเมื่อวันที่  20  พฤศจิกายน  2549  ในขณะที่หนี้ยังไม่ขาดอายุความจึงเป็นการรับสภาพหนี้  ทำให้อายุความสะดุดหยุดลงตามมาตรา  193/14(1)

เมื่ออายุความสะดุดหยุดลง  จะต้องเริ่มนับอายุความใหม่นับแต่วันนั้นตามมาตรา  193/15  นายพุธยื่นฟ้องเมื่อวันที่  20  มีนาคม  2550  ยังไม่เกิน  10  ปี  คดีจึงยังไม่ขาดอายุความ

สรุป  ข้อต่อสู้ของนายอาทิตย์ฟังไม่ขึ้น

ข้อ  4  นายเอกไปหานายโทเจ้าของฟาร์มเพาะเลี้ยงสุนัขที่ตั้งอยู่บริเวณหุบเขาแห่งหนึ่งในจังหวัดเพชรบูรณ์  นายเอกได้ซื้อสุนัขพันธุ์บางแก้วที่นายโทได้เลี้ยงไว้เพื่อขายจำนวน  15  ตัว  โดยนายเอกตกลงให้นายโทคัดเลือกสุนัขจากสุนัขที่นายโทเลี้ยงไว้ในฟาร์มของนายโทเท่านั้น  โดยทั้งคู่นัดจะมาคัดเลือกและรับสุนัขจำนวนดังกล่าวในอีกสามวันข้างหน้า  ในคืนนั้นเกิดฝนตกหนักมากติดต่อกันเป็นเวลานาน  จนทำให้เกิดโคลนถล่มทับสุนัขในฟาร์มตายทั้งหมด  โชคดีที่นายโทรอดชีวิตอย่างหวุดหวิด  นายโทจึงไม่สามารถส่งมอบสุนัขพันธุ์บางแก้วจำนวนดังกล่าวให้นายเอกได้  ถ้าต่อมานายโทมาเรียกให้นายเอกชำระราคาค่าสุนัขโดยอ้างว่า  “การที่สุนัขตายนั้นมิใช่ความผิดของตน  ตนจึงมีสิทธิได้รับชำระหนี้ตามสัญญา”  ให้ท่านวินิจฉัยว่า  นายเอกจะต้องชำระราคาค่าสุนัขดังกล่าวให้แก่นายโทหรือไม่  เพราะเหตุใด

ธงคำตอบ

มาตรา  370  วรรคแรก  ถ้าสัญญาต่างตอบแทนมีวัตถุที่ประสงค์เป็นการก่อให้เกิดหรือโอนทรัพย์ สิทธิในทรัพย์เฉพาะสิ่งและทรัพย์นั้นสูญหรือเสียหายไปด้วยเหตุอย่างใดอย่าง หนึ่งอันจะโทษลูกหนี้มิได้ไซร้  ท่านว่า  การสูญหรือเสียหายนั้นตกเป็นพับแก่เจ้าหนี้

มาตรา  372  วรรคแรก  นอกจากกรณีที่กล่าวไว้ในสองมาตราก่อน  ถ้าการชำระหนี้ตกเป็นพ้นวิสัยเพราะเหตุอย่างใดอย่างหนึ่งอันจะโทษฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดก็ไม่ได้ไซร้  ท่านว่าลูกหนี้หามีสิทธิจะรับชำระหนี้ตอบแทนไม่

วินิจฉัย

การที่นายเอกซื้อสุนัขพันธุ์บางแก้วที่นายโทเพาะเลี้ยงไว้ในฟาร์มเพื่อขายจำนวน  15  ตัว  โดยตกลงให้นายโทคัดเลือกสุนัขให้จากสุนัขในฟาร์มของตน  และจะนัดมาคัดเลือกและรับสุนัขอีกสามวันข้างหน้านั้น  แสองว่า  นายโทลูกหนี้ยังมิได้คัดเลือกกำหนดทรัพย์ที่จะส่งมอบยังไม่ถือว่าเป็นสัญญาต่างตอบแทนที่มีวัตถุประสงค์เป็นการโอนทรัพย์เฉพาะสิ่ง  (คือทรัพย์ที่ระบุไว้เป็นที่ชัดเจนและแน่นอนแล้ว)  กรณีจึงไม่ตกอยู่ในบังคับตามมาตรา  370  วรรคแรก  ความสูญหรือเสียหาย  จึงไม่ตกเป็นพับแก่นายเอกเจ้าหนี้  ดังนั้น  การที่นายโทไม่สามารถส่งมอบสุนัขให้นายเอกได้ตามสัญญาเพราะในคืนวันนั้นเกิดโคลนถล่มทับสุนัขที่เลี้ยงไว้ตายทั้งหมด  นายโทไม่มีสุนัขดังกล่าวส่งมอบให้แก่นายเอกอีกต่อไป  ซึ่งถือได้ว่าเป็นกรณีการชำระหนี้ของนายโทตกเป็นพ้นวิสัย  เพราะเหตุอันจะโทษฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดมิได้  นายโทไม่มีสิทธิได้รับชำระหนี้ตอบแทนตามมาตรา  372  วรรคแรก 

สรุป  นายเอกจึงไม่ต้องชำระค่าสุนัขดังกล่าวให้แก่นายโทแต่อย่างใด

ธงคำตอบ

มาตรา  169  วรรคสอง  การแสดงเจตนาที่ได้ส่งออกไปแล้วย่อมไม่เสื่อเสียไป  แม้ภายหลังการแสดงเจตนานั้นผู้แสดงเจตนาจะถึงแก่ความตายหรือถูกศาลสั่งให้เป็นคนไร้ความสามารถหรือคนเสมือนไร้ความสามารถ

จากหลักการข้างต้นจะเห็นได้ว่า  ในกรณีที่ผู้แสดงเจตนาได้ส่งการแสดงเจตนาออกไปแล้ว  หลังจากนั้นผู้แสดงเจตนาถึงแก่ความตายหรือถูกศาลสั่งให้เป็นคนไร้ความสามารถหรือคนเสมือนไร้ความสามารถ  ตามหลักทั่วไปในมาตรา  169  วรรคสอง  การแสดงเจตนานั้นไม่เสื่อมเสียไปตามตัวบุคคลผู้แสดงเจตนา  เมื่อการแสดงเจตนานั้นไปถึงผู้รับการแสดงเจตนาแล้ว  การแสดงเจตนานั้นก็มีผลในทางกฎหมายได้

(ข)  มาตรา  360  บทบัญญัติแห่งมาตรา  169  วรรคสองนั้น  ท่านมิให้ใช้บังคับ  ถ้าหากว่าขัดกับเจตนาอันผู้เสนอได้แสดงหรือหากว่าก่อนจะสนองรับนั้น  คู่กรณีอีกฝ่ายหนึ่งได้รู้อยู่แล้วว่า  ผู้เสนอตายหรือตกเป็นผู้ไร้ความสามารถวินิจฉัย  กรณีตามอุทาหรณ์  ไม่ปรากฏว่านายแดงผู้เสนอขายบ้านได้แสดงเจตนาไว้ขัดกับบทบัญญัติแห่งมาตรา  169  วรรคสอง  และเมื่อนายเขียวเขียนจดหมายสนองตอบตกลงซื้อบ้าน  นายเขียวก็ไม่รู้ว่านายแดงถูกศาลสั่งให้เป็นคนไร้ความสามารถ  กรณีไม่ต้องตามาตรา  360  จึงต้องบังคับตามหลักทั่วไปใน มาตรา  169  วรรคสอง  ซึ่งได้อ้างไว้แล้วในข้อ  (ก)  ดังนั้นการแสดงเจตนาเป็นคำเสนอขายบ้านของนายแดงจึงไม่เสื่อมเสียไปยังคงมีผลสมบูรณ์  เมื่อนายเขียวตอบตกลงซื้อ  สัญญาซื้อขายบ้านระหว่างนายแดงและนายเขียวจึงเกิดขึ้น

สรุป  คำเสนอขายบ้านของนายแดงมีผลสมบูรณ์  ไม่เสื่อมเสียไป

ข้อ  2  นาย  ก.  เป็นลูกหนี้บัตรเครดิตธนาคารแห่งหนึ่ง  แล้วไม่เคยผ่อนชำระหนี้เลย  ธนาคารจึงว่าจ้างบริษัทติดตามหนี้  ดำเนินการทวงถามให้นาย  ก.  ชำระหนี้  โดยบริษัทฯใช้วิธีโทรศัพท์ถึงที่ทำงานขู่ว่าจะฟ้องหัวหน้างาน  ถ้านาย  ก.  ไม่ชำระหนี้   นาย  ก.  ก็ยังคงไม่ชำระ  บริษัทฯจึงทำหนังสือถึง นาย ก.  ให้ชำระหนี้  มิฉะนั้นจะดำเนินการฟ้องร้องเป็นคดีต่อศาล

ดังนี้ถามว่า  การติดตามทวงถามของบริษัทฯ ที่มีต่อนาย   ก.  กระทำไปโดยชอบด้วยกฎหมายหรือไม่  เพราะเหตุใด

ธงคำตอบ

มาตรา  164  วรรคแรก  “การแสดงเจตนาเพราะถูกข่มขู่เป็นโมฆียะ”

มาตรา  165  วรรคแรก  “การขู่ว่าจะใช้สิทธิตามปกตินิยมไม่ถือว่าเป็นการข่มขู่”

วินิจฉัย  จากบทบัญญัติดังกล่าว  จะเห็นได้ว่าโดยหลักแล้ว  การแสดงเจตนาเพราะถูกข่มขู่หมายความว่า  เป็นการใช้อำนาจบังคับจิตใจของผู้คน  เพื่อให้เขาเกิดความกลัวแล้วแสดงเจตนาทำนิติกรรมออกมาตามที่ผู้ข่มขู่ต้องการ  การแสดงเจตนานั้นย่อมตกเป็นโมฆียะ  แต่มีข้อยกเว้นว่า  ถ้าเป็นการข่มขู่โดยชอบด้วยกฎหมายแล้วย่อมทำได้  ไม่ตกเป็นโมฆียะ  เช่น  การขู่ว่าจะใช้สิทธิตามปกตินิยม  ตามาตรา  165  วรรคแรก  ซึ่งเป็นการใช้สิทธิโดยชอบด้วยกฎหมาย  เป็นการใช้สิทธิซึ่งตนมีอยู่อย่างที่ปกติคนทั่วไปเขาใช้กัน  เช่น  การใช้สิทธิเรียกร้องให้ลูกหนี้ใช้หนี้ตน  เป็นต้น

ดังนั้นการทวงถามหนี้ของบริษัท  จึงกระทำไปโดยชอบด้วยกฎหมาย  เพราะเป็นการขู่ว่าจะใช้สิทธิตามปกตินิยมที่กฎหมายให้สิทธิเจ้าหนี้ติดตามทวงถามลูกหนี้ให้ชำระหนี้ได้  แม้การข่มขู่ไม่ว่าโดยทางโทรศัพท์หรือการทำเป็นหนังสือนั้น  จะทำให้นาย ก.  เกิดความกลัวก็ตาม  กรณีจึงไม่เป็นการข่มขู่ที่มีผลเป็นโมฆียะแต่อย่างใด

สรุป  การติดตามทวงถามของบริษัทฯ  ที่มีต่อนาย  ก.  กระทำไปโดยชอบด้วยกฎหมาย

หมายเหตุ  กรณีตามอุทาหรณ์นั้น  ธนาคารแห่งประเทศไทยที่มีหน้าที่กำกับดูแลธนาคารพาณิชย์และสถาบันการเงินต่างๆ  กำลังเตรียมจัดทำแนวนโยบายในการติดตามทวงถามหนี้  เพื่อดูแลไม่ให้ประชาชนถูกใช้ความรุนแรง  ซึ่งแนวปฏิบัตินี้เป็นเพียงการขอความร่วมมือ  ไม่ได้บังคับใช้เป็นกฎหมายแต่อย่างใด

ข้อ  3  เมื่อวันที่  10  กุมภาพันธ์  2538  นายวิทยาได้ทำสัญญากู้เงินจากนายวุฒิชัย  จำนวนสามแสนบาทตกลงดอกเบี้ยร้อยละ  12  ต่อปี  กำหนดชำระหนี้คืนภายในวันที่  10  กุมภาพันธ์  2539  เมื่อหนี้ถึงกำหนดชำระ  นายวิทยาไม่นำเงินมาชำระให้แก่นายวุฒิชัย  จนกระทั่งวันที่  10  มกราคม  2549  ซึ่งเหลือเวลาอีก  1  เดือนจะครบกำหนดอายุความ  นายวิทยาได้เขียนหนังสือไปถึงนายวุฒิชัยว่า  “เพราะฉะนั้นเพื่อความสะดวกและถูกต้องในการชำระเงินต้นและดอกเบี้ยคืนคุณ  

ซึ่งบัดนี้ผมได้เตรียมไว้แล้วตามสมควร  ผมขอเชิญคุณไปพบเพื่อคิดบัญชีเงินกู้ดังกล่าวให้ทราบจำนวนแน่นอน”  และต่อมานายวิทยาได้เขียนจดหมายไปยังนายวุฒิชัยอีกฉบับหนึ่งว่า  “ขอให้คุณคิดดอกเบี้ยเสียใหม่เป็นร้อยละ  12  ต่อปีตามข้อตกลงที่แล้วมา  ทั้งนี้เพื่อผมจะได้จัดการชำระหนี้ของคุณให้เสร็จสิ้นไป โดยเร็วที่สุด”  หลังจากนั้นทั้งสองก็ยังมีข้อโต้เถียงกันในเรื่องจำนวนเงินดอกเบี้ยที่คิดไม่ตรงกัน

นายวิทยาจึงยังไม่นำเงินไปชำระ  นายวุฒิชัยจึงนำคดีมาฟ้องต่อศาลเมื่อวันที่  4  กันยายน  2550  นายวิทยาต่อสู้ว่าคดีขาดอายุความแล้ว  นายวุฒิชัยอ้างว่าคดียังไม่ขาดอายุความเพราะอายุความสะดุดหยุดลงตั้งแต่วันที่  10  มกราคม  2549  ดังนี้อยากทราบว่าข้ออ้างของนายวุฒิชัย  ฟังขึ้นหรือไม่  เพราะเหตุใด

หมายเหตุ  ป.พ.พ.  มาตรา  193/30  บัญญัติว่า  “อายุความนั้นถ้าประมวลกฎหมายนี้หรือกฎหมายอื่นมิได้บัญญัติไว้โดยเฉพาะ  ให้มีกำหนดสิบปี”

ธงคำตอบ

มาตรา 193/30  อายุความนั้น  ถ้าประมวลกฎหมายนี้หรือกฎหมายอื่นมิได้บัญญัติไว้โดยเฉพาะให้มีกำหนดสิบปี

มาตรา  193/14  อายุความย่อมสะดุดหยุดลงในกรณีต่อไปนี้

(1) ลูกหนี้รับสภาพหนี้ต่อเจ้าหนี้ตามสิทธิเรียกร้องโดยทำเป็นหนังสือรับสภาพหนี้ให้

วินิจฉัย   กรณีตามอุทาหรณ์  นายวิทยาได้ทำสัญญากู้เงินจากนายวุฒิชัยจำนวนสามแสนบาทกำหนดชำระคืน  ในวันที่  10  กุมภาพันธ์  2539  แต่นายวิทยาไม่นำเงินมาชำระให้แก่นายวุฒิชัยเลย  อายุความฟ้องเรียกเงินกู้คืน  กฎหมายมิได้บัญญัติไว้โดยเฉพาะ  จึงถือว่ามีกำหนดอายุความ  10  ปี  นับแต่วันถึงกำหนดชำระตามมาตรา  193/30  ซึ่งอายุความจะครบกำหนดสิบปีในวันที่  10  กุมภาพันธ์  2549

แต่ปรากฏว่าเมื่อวันที่  10  มกราคม  2549  ซึ่งเหลือเวลาอีก  1  เดือนจะครบกำหนดอายุความ  10  ปี  นายวิทยาได้เขียนหนังสือยอมรับต่อนายวุฒิชัยว่าตนเป็นหนี้อยู่จริง  และจะได้จัดการชำระหนี้ให้เสร็จสิ้นโดยเร็วแม้จะมีข้อโต้เถียงในเรื่องจำนวนเงินไม่ตรงกัน  แต่การเขียนหนังสือดังกล่าวเป็นการที่ลูกหนี้ได้รับสภาพหนี้ต่อเจ้า หนี้ตามสิทธิเรียกร้องแล้วจึงเป็นเหตุให้อายุความสะดุดหยุดลงตั้งแต่วันที่ 10  มกราคม  2549  ตามาตรา  193/14 (1)  จึงเริ่มนับอายุความใหม่ตั้งแต่เวลานั้น  และจะสิ้นสุดลงในวันที่  10  มกราคม  2559  เมื่อนายวุฒิชัยได้นำคดีมาฟ้องศาลในวันที่ 4  กันยายน  2550  ซึ่งยังไม่เกินวันที่  10   มกราคม  2559  คดีจึงยังไม่ขาดอายุความ

สรุป  ข้ออ้างของนายวุฒิชัยที่ว่าคดียังไม่ขาดอายุความจึงฟังขึ้น

ข้อ  4  (ก)  คำเสนอคืออะไร  การแสดงเจตนาอันจะถือได้ว่าเป็นคำเสนอต้องมีลักษณะอย่างไร  ให้อธิบายโดยสังเขป

เพราะนายทำดีนิ่งเสียไม่ไขข้อความจริงเกี่ยวกับโครงการจะตัดถนนผ่านที่ดินดังกล่าว  ซึ่งถือเป็นหน้าที่ของนายทำดีที่จะต้องบอกให้ตนทราบ  ตนจึงขอบอกล้างนิติกรรมดังกล่าว”  ดังนี้อยากทราบว่าการแสดงเจตนาทำนิติกรรมจะซื้อขาย ที่ดินระหว่างนายทำใจกับนายทำดีมีผลทางกฎหมายเป็นอย่างไร  และข้ออ้างของนายทำใจฟังขึ้นหรือไม่  เพราะเหตุใด  จงอธิบายธงคำตอบ

มาตรา  162  ในนิติกรรมสองฝ่าย  การที่คู่กรณีฝ่ายหนึ่งจงใจนิ่งเสียไม่แจ้งข้อความจริงหรือคุณสมบัติอันคู่กรณีอีกฝ่ายหนึ่งมิได้รู้  การนั้นจะเป็นฉ้อฉล  หากพิสูจน์ได้ว่าถ้ามิได้นิ่งเสียเช่นนั้น  นิติกรรมนั้นก็คงมิได้กระทำขึ้น

วินิจฉัย

การแสดงเจตนาเนื่องจากถูกกลฉ้อฉลโดยการนิ่ง  ตามมาตรา  162  มีหลักเกณฑ์อันจะทำให้นิติกรรมนั้นตกเป็นโมฆียะ  ประกอบด้วย

1       เป็นนิติกรรมสองฝ่าย

2       จงใจนิ่งเสีย  ไม่แจ้งข้อความจริงหรือคุณสมบัติอันคู่กรณีอีกฝ่ายหนึ่งมิได้รู้  โดย

(ก)  คู่กรณีฝ่านั้นมีหน้าที่ๆจะต้องบอกความจริง  หรือ

(ข)  มีพฤติการณ์อันแสดงออกทำให้คู่กรณีอีกฝ่ายหนึ่งเข้าใจผิด

3       ถึงขนาดว่าถ้ามิได้นิ่งเสียเช่นนั้น  นิติกรรมนั้นก็คงจะมิได้กระทำขึ้นกรณีตามอุทาหรณ์  การแสดงเจตนาของนายทำใจเจ้าของที่ดินที่ตกลงทำนิติกรรมจะซื้อขายที่ดินกับนายทำดีดังกล่าว  มีผลสมบูรณ์ใช้บังคับได้  และข้ออ้างของนายทำใจผู้จะขายฟังไม่ขึ้น  เพราะแม้ข้อเท็จจริงจะฟังได้ว่านิติกรรมดังกล่าวเป็นนิติกรรมสองฝ่าย  และนายทำดีผู้จะซื้อจงใจนิ่งเสียไม่ไขข้อความจริงเกี่ยวกับโครงการจะตัดถนนผ่านที่ดินดังกล่าวก็ตาม  ซึ่งนายทำใจผู้จะขายมิได้รู้มาก่อนและถ้าฝ่ายนายทำดีผู้จะซื้อมิได้นิ่งเสียเช่นนั้น  สัญญาจะซื้อจะขายที่ดินก็มิได้ทำขึ้น  แต่การที่นายทำดีผู้จะซื้อนิ่งเสียไม่ไขข้อความจริงเกี่ยวกับโครงการจะตัดถนนผ่านที่ดินดังกล่าวหรือไม่  มิใช่หน้าที่ของนายทำดีผู้จะซื้อที่จะต้องบอกกล่าวข้อความจริงดังกล่าว  หากแต่เป็นหน้าที่ของนายทำใจผู้จะขายที่ดินที่จะต้องขวนขวายแสวงหาความจริงเอาเอง  ดังนั้นการกระทำของนายทำดีผู้จะซื้อจึงไม่เป็นกลฉ้อฉลโดยการนิ่ง  ตามมาตรา  162  เพราะนายทำดีไม่มีหน้าที่บอกกล่าวความจริง  สัญญาจะซื้อจะขายดังกล่าวจึงมีผลสมบูรณ์  (ฎ. 1131/2532)

สรุป  การแสดงเจตนาทำนิติกรรมดังกล่าวมีผลสมบูรณ์ตามกฎหมาย  และข้ออ้างของนายทำใจฟังไม่ขึ้น

ข้อ  3  นางสาวเก่งเรียน  นักศึกษาปี  3  คณะนิติศาสตร์  มหาวิทยาลัยรามคำแหง  ได้ตกลงทำสัญญาเช่าบ้านกับนายสาคร  1  หลัง  เพื่อเรียนหนังสือ  โดยทำสัญญาเช่ากันในวันที่  29  กุมภาพันธ์  2551  มีกำหนดระยะเวลาการเช่ากัน  1  ปี  ดังนี้อยากทราบว่า

ก.      สัญญาเช่าบ้านของนางสาวเก่งเรียนจะสิ้นสุดลงเมื่อใด

ข.      เมื่อสัญญาเช่าสิ้นสุดลง  ปรากฏว่านางสาวเก่งเรียนจบการศึกษาพอดี  แต่นางสาวเก่งเรียนต้องการอยู่ต่อเพื่อรอรับพระราชทานปริญญาบัตร  นางสาวเก่งเรียนจึงขอเช่าบ้านนายสาครต่อออกไปอีก  1  เดือนครึ่ง  โดยนายสาครยินยอมและมิได้มีการกำหนดวันเริ่มต้นแห่งระยะเวลาที่ขยายออกไป  ระยะเวลาเช่าที่ขยายออกไปจะสิ้นสุดลงเมื่อใดหมายเหตุ  เดือนกุมภาพันธ์  ปี  พ.ศ. 2551  มี  29  วัน

ธงคำตอบ

มาตรา  193/3  ถ้ากำหนดระยะเวลาเป็นหน่วยเวลาที่สั้นกว่าวัน  ให้เริ่มต้นนับในขณะที่เริ่มการนั้น

ถ้ากำหนดระยะเวลาเป็นวัน  สัปดาห์  เดือนหรือปี  มิให้นับวันแรกแห่งระยะเวลานั้นรวมเข้าด้วยกัน  เว้นแต่จะเริ่มการในวันนั้นเองตั้งแต่เวลาที่ถือได้ว่าเป็นเวลาเริ่มต้นทำการงานตามประเพณี

มาตรา  193/5  ถ้ากำหนดระยะเวลาเป็นสัปดาห์  เดือน  หรือปี  ให้คำนวณตามปีปฏิทิน

ถ้าระยะเวลามิได้กำหนดนับแต่วันต้นแห่งสัปดาห์  วันต้นแห่งเดือนหรือปี  ระยะเวลาย่อมสิ้นสุดลงในวันก่อนหน้าจะถึงวันแห่งสัปดาห์  เดือน  หรือปีสุดท้าย  อันเป็นวันตรงกับวันเริ่มระยะเวลานั้น  ถ้าระยะเวลานับเป็นเดือนหรือปีนั้น  ไม่มีวันตรงกันในเดือนสุดท้าย  ให้ถือเอาวันสุดท้ายแห่งเดือนนั้น เป็นวันสิ้นสุดระยะเวลา

มาตรา  193/6  ถ้าระยะเวลากำหนดเป็นเดือนและวัน   หรือกำหนดเป็นเดือนและส่วนของเดือนให้นับจำนวนเดือนเต็มก่อน  แล้วจึงนับจำนวนวันหรือส่วนของเดือนเป็นวัน

ถ้าระยะเวลากำหนดเป็นส่วนของปี  ให้คำนวณส่วนของปีเป็นเดือนก่อนหากมีส่วนของเดือนให้นับส่วนของเดือนเป็นวัน

การคำนวณส่วนของเดือนตามวรรคหนึ่งและวรรคสอง  ให้ถือว่าเดือนหนึ่งมีสามสิบวัน

มาตรา  193/7  ถ้ามีการขยายระยะเวลาออกไปโดยมิได้มีการกำหนดวันเริ่มต้นแห่งระยะเวลาที่ขยายออกไป  ให้นับวันที่ต่อจากวันสุดท้ายของระยะเวลาเดิมเป็นวันเริ่มต้น

วินิจฉัย

(ก)  นางสาวเก่งเรียนนักศึกษาปี  3  คณะนิติศาสตร์  มหาวิทยาลัยรามคำแหง  ได้ตกลงทำสัญญาเช่าบ้านกับนายสาคร  โดยทำสัญญาเช่ากันในวันที่  29  กุมภาพันธ์  2551  มีกำหนดระยะเวลาการเช่า  1  ปี  การเริ่มต้นนับระยะเวลามิให้นับวันแรกแห่งระยะเวลานั้นรวมเข้าด้วยกัน  ให้เริ่มนับหนึ่งในวันรุ่งขึ้น  คือ  วันที่  1  มีนาคม  2551  ตามมาตรา  193/3  วรรคสองซึ่งวันที่  1  มีนาคม  2551  เป็นวันเริ่มนับมิใช่วันต้นแห่งปี  คือ  วันที่  1  มกราคม  2551    เพราะฉะนั้นกำหนดระยะเวลา  1  ปี  น่าจะสิ้นสุดลงในวันก่อนหน้าจะถึงเดือนสุดท้ายอันเป็นวันตรงกับวันเริ่มระยะเวลานั้น  คือ  วันที่  29  กุมภาพันธ์  2552  ตามมาตรา  193/5  วรรคสอง  แต่เนื่องจากเดือนกุมภาพันธ์ในปี  พ.ศ.  2552  มีเพียง   28  วันเท่านั้น  ดังนั้นวันสุดท้ายของเดือนกุมภาพันธ์คือ  วันที่  28  กุมภาพันธ์  2552  จึงเป็นวันสิ้นสุดระยะเวลาตามสัญญาเช่าบ้านของนางสาวเก่งเรียน  ตามาตรา  193/5  วรรคสองตอนท้าย

(ข)  เมื่อสัญญาเช่าสิ้นสุดลง  แต่นางสาวเก่งเรียนได้ขอเช่าบ้านนายสาครต่อออกไปอีก  1  เดือนครึ่ง  โดยนายสาครยินยอมและมิได้มีการกำหนดวันเริ่มต้นแห่งระยะเวลาที่ขยายออกไป  ระยะเวลาที่ขยายจึงต้องเริ่มต้นนับตั้งแต่วันที่  1  มีนาคม  2552  อันเป็นวันต่อจากวันสุดท้ายของระยะเวลาเดิมเป็นวันเริ่มต้น  ตามมาตรา  193/7แต่เนื่องจากระยะเวลาการเช่าบ้านที่ขยายออกไปอีกเดือนครึ่งดังกล่าว  ถือว่าการขยายระยะเวลากรณีนี้เป็นระยะเวลาที่กำหนดเป็นเดือนและส่วนของเดือน  ดังนั้นการคำนวณระยะเวลาในกรณีนี้จึงต้องนับจำนวนเดือนเต็มก่อน  แล้วจึงนับส่วนของเดือนเป็นวันในภายหลัง  กล่าวคือ  ให้คำนวณระยะเวลาขยายออกไปอีก  1  เดือนเต็มก่อน  เมื่อวันที่เริ่มต้นนับคือวันที่  1  มีนาคม  2552  ตามาตรา  193/7  ระยะเวลาย่อมสิ้นสุดลงตรงกับวันที่  31  มีนาคม  2552  ตามาตรา  193/5  วรรคแรก  หลังจากนั้นจึงจะนับส่วนของเดือน  คือ  ครึ่งเดือนซึ่งเท่ากับ  15  วัน  เพราะ  1  เดือนมี  30  วันเท่ากันหมด  ตามมาตรา  193/6  วรรคแรกและวรรคสาม  จึงต้องนับระยะเวลาต่อออกไปอีก  15  วัน  ระยะเวลาของสัญญาเช่าที่ขยายออกไปย่อมสิ้นสุดลงในวันที่  15  เมษายน  2552

ดังนั้นระยะเวลาการเช่าที่ขยายออกไปอีกเดือนครึ่งจึงสิ้นสุดลงในวันที่  15  เมษายน  2552

สรุป  (ก)  สัญญาเช่าบ้านของนางสาวเก่งเรียนจะสิ้นสุดลงในวันที่  28  กุมภาพันธ์  2552

(ข)  ระยะเวลาการเช่าที่ขยายออกไปอีกเดือนครึ่งสิ้นสุดลงในวันที่  15  เมษายน  2552 

ข้อ  4  นายอิ่มอยู่ที่จังหวัดสุพรรณบุรี  ได้โทรศัพท์ไปหานายอดเพื่อนสนิท  และนายอิ่มได้พูดเสนอขายรถยนต์  1  คัน  ให้นายอดในราคา  400,000  บาท  ในระหว่างการสนทนาทางโทรศัพท์  แต่นายอดไม่ได้ตอบกลับมาทันทีว่าจะซื้อหรือไม่อย่างไร  นายอิ่มเห็นนายอดไม่สนใจรถยนต์ของตน  เมื่อกลับถึงบ้านนายอิ่มได้ส่งจดหมายเสนอขายรถยนต์คันดังกล่าว  ให้นายอี๊ดซึ่งอยู่จังหวัดสมุทรสาครในราคาเท่ากัน  กับที่เสนอขายนายอด  โดยนายอิ่มได้กำหนดไปในจดหมายด้วยว่า  ถ้านายอี๊ดต้องการซื้อรถยนต์ของตน  ต้องสนองตอบกลับมาภายในวันที่  20  พฤษภาคม  2551  ปรากฏว่าเมื่อถึงวันที่กำหนดคือ  วันที่  20  พฤษภาคม  2551  แล้วนายอี๊ดก็มิได้สนองตอบกลับมาแต่อย่างใด  จะมีก็แต่จดหมายคำสนองของนายอดที่ตอบกลับมายังนายอิ่มว่าตนตกลงซื้อรถยนต์ของนายอิ่มที่เสนอขาย  ดังนี้อยากทราบว่า  ถ้านายอิ่มเปลี่ยนใจไม่ต้องการขายรถยนต์ของตนให้กับนายอดและนายอี๊ด  นายอิ่มจะทำได้หรือไม่  เพราะเหตุใด  จงอธิบาย

ธงคำตอบ

มาตรา  354  คำเสนอจะทำสัญญาอันบ่งระยะเวลาให้ทำคำสนองนั้น  ท่านว่าไม่อาจจะถอนได้ภายในระยะเวลาที่บ่งไว้

มาตรา  356  คำเสนอทำแก่บุคคลผู้อยู่เฉพาะหน้า  โดยมิได้บ่งระยะเวลาให้ทำคำสนองนั้นเสนอ  ณ  ที่ใดเวลาใดก็ย่อมจะสนองรับได้แต่  ณ  ที่นั้นเวลานั้น  ความข้อนี้ท่านให้ใช้ตลอดถึงการที่บุคคลคนหนึ่งทำคำเสนอไปยังบุคคลอีกคนหนึ่งทางโทรศัพท์ด้วย

มาตรา  357  คำเสนอใดเขาบอกปัดไปยังผู้เสนอแล้วก็ดี  หรือมิได้สนองรับภายในเวลากำหนดดังกล่าวมาในมาตราทั้งสามก่อนนี้ก็ดี  คำเสนอนั้นท่านว่าเป็นอันสิ้นความผูกพันแต่นั้นไป

มาตรา  360  บทบัญญัติแห่งมาตรา  169  วรรคสองนั้น  ท่านมิให้ใช้บังคับ  ถ้าหากว่าขัดกับเจตนาอันผู้เสนอได้แสดง  หรือหากว่าก่อนจะสนองรับนั้น  คู่กรณีอีกฝ่ายหนึ่งได้รู้อยู่แล้วว่าผู้เสนอตายหรือตกเป็นผู้ไร้ความสามารถ

วินิจฉัย

กรณีแรก  การที่นายอิ่มซึ่งอยู่ที่จังหวัดสุพรรณบุรี  ได้โทรศัพท์ไปหานายอดเพื่อนสนิทและนายอิ่มได้พูดเสนอขายรถยนต์ให้นายอดระหว่างการสนทนาทางโทรศัพท์  ถือได้ว่านายอิ่มได้ทำคำเสนอต่อบุคคลซึ่งอยู่เฉพาะหน้าโดยมิได้บ่งระยะเวลาให้ทำคำสนอง  ตามาตรา  356  ซึ่งสัญญาซื้อขายรถยนต์ดังกล่าวจะเกิดขึ้นเป็นสัญญาขึ้นได้ก็ต่อเมื่อนายอดได้ทำคำสนองกลับมาทันที  ณ  ที่นั้นเวลานั้น  แต่เนื่องจากว่านายอดผู้รับคำสนองมิได้ทำคำสนองกลับมาเป็นจดหมายในภายหลังนั้นก็ตาม  ก็หาทำให้คำเสนอที่สิ้นผลผูกพันไปแล้วกลับมามีผลอีกไม่  สัญญาซื้อขายรถยนต์ระหว่างนายอิ่มและนายอดก็หาอาจเป็นสัญญาได้ไม่  ดังนั้นนายอิ่มสามารถเปลี่ยนใจไม่ขายรถยนต์คันดังกล่าวให้นายอดได้

กรณีที่สอง  การที่นายอิ่มส่งจดหมายเสนอขายรถยนต์คันดังกล่าว  ให้นายอี๊ดซึ่งอยู่จังหวัดสมุทรสาคร  โดยนายอิ่มได้กำหนดไปในจดหมายด้วยว่า  ถ้านายอี๊ดต้องการซื้อรถยนต์ของตน  ต้องสนองตอบกลับมาภายในวันที่  20  พฤษภาคม  2551  ถือได้ว่านายอิ่มได้ทำคำเสนอต่อบุคคลซึ่งอยู่ห่างกันโดยระยะทาง  โดยได้บ่งระยะเวลาให้ทำคำสนอง  ตามาตรา  354  ถ้านายอิ่มเปลี่ยนใจไม่ขายรถยนต์ของตน  นายอิ่มก็สามารถทำได้อยู่แล้วโดยผลทางกฎหมาย  กล่าวคือ  สัญญาซื้อขายรถยนต์ดังกล่าวจะเกิดเป็นสัญญาขึ้นได้ก็ต่อเมื่อนายอี๊ดได้ทำคำสนองกลับไปถึงนายอิ่มผู้ทำคำเสนอภายในระยะเวลาที่บ่งไว้คือ  ภายในวันที่  20  พฤษภาคม  2551  ตามมาตรา  360  แต่ปรากฏว่าเมื่อถึงวันที่กำหนด  คือ  วันที่  20  พฤษภาคม  2551  แล้ว  นายอี๊ดก็มิได้ทำคำสนองกลับมาแต่อย่างใด  ดังนี้ถือได้ว่าคำเสนอของนายอิ่มเป็นอันสิ้นผลผูกพันนับแต่เวลาที่ นายอี๊ดผู้รับคำเสนอมิได้ทำคำสนองรับมาภายในระยะเวลาที่บ่งไว้ดังกล่าวข้าง ต้น  ตามาตรา  357  สัญญาซื้อขายรถยนต์ระหว่างนายอิ่มและนายอี๊ดก็หาอาจเกิดเป็นสัญญาได้ไม่  ดังนั้น  นายอิ่มสามรถเปลี่ยนใจไม่ขายรถยนต์ของตนให้แก่นายอี๊ดได้  ตั้งแต่วันที่  20  พฤษภาคม  2551

สรุป  นายอิ่มสามารถเปลี่ยนใจไม่ขายรถยนต์ของตนให้กับนายอดและนายอี๊ดได้

ข .นายสมบัติซึ่งอยู่ที่กรุงเทพมหานคร  ส่งจดหมายโดยทางไปรษณีย์เสนอขายบ้านหลังหนึ่งของตนซึ่งอยู่ในกรุงเทพ มหานครให้แก่นายอาทิตย์ซึ่งอยู่ที่จังหวัดเชียงใหม่ในราคาห้าล้านบาท  หลังจากส่งจดหมายไปแล้ว  5  วัน

นายสมบัติถูกศาลแพ่งสั่งให้เป็นคนไร้ความสามารถ  นายอาทิตย์ได้ทราบข่าวว่านายสมบัติถูกศาลสั่งให้เป็นคนไร้ความสามารถแล้ว  แต่อยากได้บ้านหลังนั้น  นายอาทิตย์จึงเขียนจดหมายส่งทางไปรษณีย์สนองตอบตกลงซื้อบ้านส่งไปให้นายสมบัติ  ณ  ที่อยู่ของนายสมบัติ  นางสมศรีซึ่งเป็นผู้อนุบาลของนายสมบัติได้รับจดหมายดังกล่าวไว้  ดังนี้สัญญาซื้อขายบ้านระหว่างนายสมบัติกับนายอาทิตย์เกิดขึ้นหรือไม่  เพราะเหตุใด

ธงคำตอบ

 ก.      มาตรา  169  วรรคสอง  การแสดงเจตนาที่ได้ส่งออกไปแล้วย่อมไม่เสื่อมเสียไป  แม้ภายหลังการแสดงเจตนานั้นผู้แสดงเจตนาจะถึงแก่ความตาย  หรือถูกศาลสั่งให้เป็นคนไร้ความสามารถหรือคนเสมือนไร้ความสามารถ

อธิบาย  หลักกฎหมายดังกล่าวนี้เป็นหลักทั่วไปของผลในกฎหมายกรณีแสดงเจตนาต่อบุคคลซึ่งมิได้อยู่เฉพาะหน้า  เมื่อผู้แสดงเจตนาได้ส่งการแสดงเจตนาไปแล้ว  หลังจากนั้นผู้แสดงเจตนา

(1) ตาย

(2) ถูกศาลสั่งให้เป็นคนไร้ความสามารถ  หรือ

(3) ถูกศาลสั่งให้เป็นคนเสมือนไร้ความสามารถกฎหมายบัญญัติไว้เป็นหลักทั่วไปว่า  การแสดงเจตานั้นไม่เสื่อมเสียไป  ยังคงมีผลสมบูรณ์

ข.      มาตรา  360  บทบัญญัติแห่งมาตรา  169  วรรคสองนั้น  ท่านมิให้ใช้บังคับ  ถ้าหากว่า…ก่อนจะสนองรับนั้น  คู่กรณีอีกฝ่ายหนึ่งได้รู้อยู่แล้วว่า  ผู้เสนอตายหรือตกเป็นผู้ไร้ความสามารถวินิจฉัย 

กรณีตามอุทาหรณ์  ปรากฏว่าก่อนที่นายอาทิตย์จะทำคำสนองตอบตกลงซื้อบ้านของนายสมบัติ  นายอาทิตย์ได้รู้อยู่แล้วว่านายสมบัติถูกศาลสั่งให้เป็นคนไร้ความสามารถแล้ว  กรณีต้องตามข้อยกเว้นในมาตรา  360  ซึ่งมิให้นำบทบัญญัติมาตรา  169  วรรคสอง  มาใช้บังคับ  จึงมีผลให้การแสดงเจตนาเสนอขายบ้านของนายสมบัติเป็นอันเสื่อมเสียไป

กรณีดังกล่าวนี้จึงไม่มีคำเสนอของนายสมบัติ  มีแต่เพียงคำสนองของนายอาทิตย์  ถึงแม้นางสมศรีผู้อนุบาลของนายสมบัติได้รับจดหมายำสนองของนายอาทิตย์ไว้  สัญญาซื้อขายบ้านระหว่างนายสมบัติกับนายอาทิตย์ก็ไม่เกิดขึ้น

สรุป  สัญญาซื้อขายบ้านระหว่างนายสมบัติกับนายอาทิตย์ไม่เกิดขึ้น

ข้อ  2  เมื่อวันที่  1  ตุลาคม  2541  นาย ก. คนไร้ความสามารถได้ให้แหวนเพชรหนัก  1  กะรัต แก่นาย ข. หลังจากนั้นอีก 6 ปี  นาย ก. หายจากอาการวิกลจริต  ผู้อนุบาลได้ร้องขอและศาลได้สั่งเพิกถอนคำสั่งที่ให้นาย ก. เป็นคนไร้ความสามารถแล้ว  ตาม ป.พ.พ. มาตรา 31  จนกระทั่งเมื่อวันที่  1  ตุลาคม  2551  นาย ก.  จำได้ว่าตนได้ให้แหวนเพชรแก่นาย  ข.  ประสงค์จะบอกล้างโมฆียกรรมนี้   จึงมาปรึกษาให้ท่านแนะนำนาย ก. ให้ถูกต้องตามหลักกฎหมาย

ธงคำตอบ

มาตรา  179  วรรคสอง  บุคคลซึ่งศาลสั่งให้เป็นคนไร้ความสามารถ  จะให้สัตยาบันแก่โมฆียกรรมต่อเมื่อได้รู้เห็นซึ่งโมฆียกรรมนั้น  ภายหลังที่บุคคลนั้นพ้นจากการเป็นคนไร้ความสามารถแล้ว

มาตรา  181  โมฆียะกรรมนั้น  จะบอกล้างมิได้เมื่อพ้นเวลาหนึ่งปีนับแต่เวลาที่อาจให้สัตยาบันได้หรือเมื่อพ้นเวลาสิบปีนับแต่ได้ทำนิติกรรมอันเป็นโมฆียะนั้น

วินิจฉัย

กำหนดการบอกล้างโมฆียะกรรม  ตามมาตรา  181  นั้น  จะบอกล้างมิได้เมื่อพ้นเวลาหนึ่งปีนับแต่เวลาที่อาจให้สัตยาบันได้  ซึ่งกำหนดเวลาดังกล่าวนั้น  ในกรณี นาย ก.  คนไร้ความสามารถคือ วันที่  1  ตุลาคม  2551  ซึ่งเป็นวันที่นาย ก.  ได้รู้เห็น(จำได้ว่า)  ซึ่งโมฆียกรรมนั้น  หลังจากที่ศาลได้สั่งเพิกถอนคำสั่งที่ให้เป็นคนไร้ความสามารถแล้วเมื่อประมาณ  4  ปี  ที่ผ่านมาตามมาตรา  179  วรรคสอง

แต่อย่างไรก็ตาม  เวลาหนึ่งปีนับแต่เวลาที่อาจให้สัตยาบันได้นั้นต้องไม่เกดินเวลาสิบปีนับแต่ได้ทำนิติกรรมอันเป็นโมฆียะนั้น  ซึ่งในวันที่  1  ตุลาคม  2551  เป็นวันที่ครบสิบปีพอดี

ข้าพเจ้าจะแนะนำให้นาย  ก.  ต้องใช้สิทธิบอกล้างในวันที่  1  ตุลาคม  2551  ถ้าเกินกว่านั้นจะพ้นเวลาสิบปีนับแต่ได้ทำโมฆียะกรรมขึ้น

สรุป  นาย ก.  ต้องใช้สิทธิบอกล้างภายในวันที่  1  ตุลาคม  2551

ข้อ 3  เมื่อวันที่ 10 กุมภาพันธ์  2548  นายเฉลิมได้ซื้อเชื่อเครื่องปรับอากาศจากร้านของนายเกษม  จำนวน 3 เครื่องเป็นเงิน  250,000  บาท  โดยตกลงจะนำเงินมาชำระให้ในวันที่  10  มีนาคม  2548  เมื่อหนี้ถึงกำหนดนายเฉลิมไม่นำเงินมาชำระ  นายเกษมได้ทวงถามตลอดมา  จนกระทั่งวันที่  1  มีนาคม  2550  ซึ่งเหลือเวลาอีก  9  วันจะครบกำหนดอายุความ  2  ปี  นายเกษมได้นำคดีมาฟ้องศาลเรียกเงินค่าซื้อของเชื่อ  ต่อมาวันที่  7  มีนาคม  2550  นายเฉลิมได้ไปขอร้องให้นายเกษมถอนฟ้องและได้ทำหนังสือให้นายเกษมไว้  1  ฉบับ  มีใจความยอมรับว่าเป็นหนี้นายเกษมจริงและจะนำเงินมาชำระให้ในวันที่  10  เมษายน  2550  นายเกษมจึงไปถอนฟ้องคดีครั้นถึงกำหนดนายเฉลิมไม่นำเงินมาชำระให้ตามที่ตกลงกันไว้  นายเกษมจึงได้นำคดีมาฟ้องศาลในวันที่  30  กันยายน  2551  นายเฉลิมต่อสู้ว่าคดีขาดอายุความแล้ว  เพราะนายเกษมถอนฟ้องอายุความจึงไม่สะดุดหยุดลง  

ให้ท่านวินิจฉัยว่า  ข้อต่อสู้ของนายเฉลิมฟังขึ้นหรือไม่  เพราะเหตุใด

คำแนะนำ ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วน มี 4 ข้อข้อ 1.  ก . การแสดงเจตนาต่อผู้เยาว์ หรือคนไร้ความสามารถ หรือคนเสมือนไร้ความสามารถมีผลในกฎหมายประการใด ให้อธิบายโดยสังเขป

ข . นายแดงทำสัญญาเช่าบ้านของนางเหลืองมีกำหนด 2 ปี อัตราค่าเช่าเดือนละ 8,000 บาท หลังจากเช่าได้ 7 เดือน นายแดงวิกลจริตและถูกศาลสั่งให้เป็นคนไร้ความสามารถและไม่ได้ชำระค่าเช่าให้ แก่นางเหลืองตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา นางเหลืองได้ส่งจดหมายเตือนให้นายแดงชำระค่าเช่าแต่นายแดงก็ยังไม่นำค่าเช่า มาชำระ นางเหลืองจึงบอกเลิกสัญญาไปยังนายแดง

ข้อเท็จจริงในเรื่องนี้ได้ความว่าใน ระหว่างที่นายเขียวซึ่งเป็นผู้อนุบาลของนายแดงเดินทางไปต่างประเทศ ไม่รู้เรื่องที่นางเหลืองบอกเลิกสัญญาไปยังนายแดง ดังนี้ การบอกเลิกสัญญาเช่าที่นางเหลืองได้บอกกล่าวไปยังนายแดงมีผลในกฎหมายอย่างไร หรือไม่ เพราะเหตุใด

ธงคำตอบ

 หลักกฎหมาย ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์

มาตรา 170 การแสดงเจตนาซึ่งกระทำต่อผู้เยาว์ หรือผู้ที่ศาลสั่งให้เป็นบุคคลไร้ความสามารถหรือคนเสมือนไร้ความสามารถ จะยกขึ้นเป็นข้อต่อสู้ผู้รับการแสดงเจตนาไม่ได้ เว้นแต่ผู้แทนโดยชอบธรรม ผู้อนุบาลหรือผู้พิทักษ์ แล้วแต่กรณีของผู้รับการแสดงเจตนานั้นได้รู้ด้วย หรือได้ให้ความยินยอมไว้ก่อนแล้ว

ความในวรรคหนึ่งมิให้ใช้บังคับ ถ้าการแสดงเจตนานั้นเกี่ยวกับการที่กฎหมายบัญญัติให้ผู้เยาว์หรือคนเสมือนไร้ความสามารถกระทำได้เองโดยลำพัง

ก.      อธิบาย

กรณีการแสดงเจตนาต่อผู้เยาว์ คนไร้ความสามารถ หรือคนเสมือนไร้ความสามารถ

เป็นกรณีที่บุคคลภายนอกมาแสดงเจตนาต่อผู้บกพร่องในความสามารถ หาใช่เป็นเรื่องที่ผู้บกพร่องในความสามารถได้แสดงเจตนาต่อบุคคลภายนอกไม่ ผู้บกพร่องในความสามารถในที่นี้ได้แก่ ผู้เยาว์ซึ่งมีผู้แทนโดยชอบธรรมคุ้มครองดูแล คนไร้ความสามารถซึ่งมีผู้อนุบาลคุ้มครองดูแล และคนเสมือนไร้ความสามารถซึ่งมีผู้พิทักษ์คุ้มครองดูแล

หลักทั่วไป ผู้แสดงเจตนาจะยกเอาการแสดงเจตนานั้น ขึ้นเป็นข้อต่อสู้ผู้รับการแสดงเจตนาซึ่งเป็นผู้เยาว์ คนไร้ความสามรถ หรือคนเสมือนไร้ความสามารถนั้นไม่ได้

ข้อยกเว้น ผู้แสดงเจตนาสามารถยกเอาการแสดงเจตนาขึ้นมาต่อสู้กับผู้รับการแสดงเจตนาได้ถ้าเป็นกรณีต่อไปนี้

1.        ผู้คุ้มครองดูแลผู้เยาว์ คนไร้ความสามารถ หรือคนเสมือนไร้ความสามารถ (ได้แก่ผู้แทนโดยชอบธรรม ผู้อนุบาล หรือผู้พิทักษ์) แล้วแต่กรณี ได้รู้ถึงการแสดงเจตนานั้นด้วยหรือได้ให้ความยินยอมไว้ก่อนแล้ว (มาตรา 170 วรรคแรก)  หรือ

2.        การแสดงเจตนานั้น กฎหมายบัญญัติให้ผู้เยาว์ คนเสมือนไร้ความสามารถกระทำได้เองโดยลำพัง ตามมาตรา 170 วรรคสอง (สังเกตว่า กรณีนี้กฎหมายไม่ได้บัญญัติรวมถึงคนไร้ความสามารถ เพราะคนไร้ความสามารถไม่อาจทำนิติกรรมได้เองโดยลำพัง)

ข . วินิจฉัย

กรณี ตามอุทาหรณ์ ปัญหาที่ต้องวินิจฉัยมีว่า การบอกเลิกสัญญาเช่าที่นางเหลืองบอกกล่าวไปยังนายแดงมีผลในทางกฎหมายหรือไม่ อย่างไร เห็นว่า ในขณะที่นางเหลืองแสดงเจตนาบอกเลิกสัญญาเช่าบ้านไปยังนายแดงซึ่งเป็นคนไร้ ความสามารถ โดยนายเขียวผู้อนุบาลได้เดินทางไปต่างประเทศและไม่ทราบการเลิกสัญญาดังกล่าว กรณีเช่นนี้ถือเป็นการแสดงงเจตนาต่อคนไร้ความสามารถโดยผู้อนุบาลไม่ได้รู้ ด้วยหรือได้ไห้ความยินยอมไว้ก่อน กรณีจึงต้องตามหลักทั่วไปของการแสดงเจตนาต่อผู้บกพร่องในความสามารถที่ผู้ แสดงเจตนาจะยกเอาการแสดงเจตนานั้นขึ้นมาต่อสู้กับผู้รับการแสดงเจตนาไม่ได้  ตามมาตรา  170  วรรคแรก

ดังนั้น  การที่นางเหลืองบอกเลิกสัญญาเช่า  โดยบอกกล่าวไปยังนายแดงคนไร้ความสามารถโดยผู้อนุบาลไม่ได้รู้ด้วยหรือมิได้ให้ความยินยอมไว้ก่อน  มีผลในทางกฎหมายคือ  นางเหลืองจะยกเอาการบอกเลิกสัญญาเช่าบ้านขึ้นต่อสู้นายแดงไม่ได้

สรุป  ผลทางกฎหมาย คือ นางเหลืองจะยกเอาการบอกเลิกสัญญาเช่าบ้านขึ้นต่อสู้นายแดงคนไร้ความสามารถไม่ได้

ข้อ 2.  กรณีโมฆียะกรรมได้กระทำขึ้นโดยคนไร้ความสามรถนั้น ถามว่าใครบ้างเป็นผู้มีสิทธิบอกล้างโมฆียะกรรมนั้นในทุกกรณี อธิบาย

ธงคำตอบ

หลักกฎหมาย ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์

มาตรา 175 โมฆียะกรรมนั้น บุคคลต่อไปนี้จะบอกล้างเสียก็ได้

(2 ) บุคคลซึ่งศาลสั่งให้เป็นคนไร้ความสามารถหรือคนเสมือนไร้ความสามารถ เมื่อบุคคลนั้นพ้นจากการเป็นคนไร้ความสามารถหรือคนเสมือนไร้ความสามารถแล้ว หรือผู้อนุบาล หรือผู้พิทักษ์แล้วแต่กรณีแต่คนเสมือนไร้ความสามารถจะบอกล้างก่อนที่ตนจะพ้น จาการเป็นคนเสมือนไร้ความสามรถก็ได้ถ้าได้รับความยินยอมของผู้พิทักษ์

ถ้าบุคคลผู้ทำนิติกรรมอันเป็นโมฆียะถึงแก่ความตายก่อนมีการบอกล้างโมฆียะกรรม ทายาทของบุคคลดังกล่าวอาจบอกล้างโมฆียะกรรมนั้นได้

อธิบาย

“การบอกล้างโมฆียะกรรม” คือ การแสดงเจตนาทำลายโมฆียะกรรมให้กลายเป็นโมฆะกรรมย้อนหลังไปถึงวันเวลาที่ทำนิติกรรมนั้น

กรณีโมฆียะกรรมได้ทำขึ้นโดยคนไร้ความสามารถ ผู้มีสิทธิบอกล้างโมฆียะกรรมนั้น ได้แก่

1. คนไร้ความสามารถ แต่จะทำการบอกล้างโมฆียะกรรมได้ต่อเมื่อได้พ้นจากการเป็นคนไร้ความสามารถแล้ว

2. ผู้อนุบาล เนื่องจากคนไร้ความสามารถอยู่ในความดูแลของผู้อนุบาล

3.  ทายาทของคนไร้ความสามารถ ในกรณีที่ผู้ไร้ความสามารถได้ถึงแก่ความตายก่อนมีการบอกล้างโมฆียะกรรม ตามมาตรา 175 วรรคสอง ที่ว่า “ถ้าบุคคลผู้ทำนิติกรรมอันเป็นโมฆียะถึงแก่ความตายก่อนมีการบอกล้างโมฆียะกรรม ทายาทของบุคคลดังกล่าวอาจบอกล้างโมฆียะกรรมนั้นได้” แต่ถ้าผู้ไร้ความสามารถยังมีชีวิตอยู่ทายาทจะไม่มีสิทธิบอกล้างโมฆียะกรรมเลย เว้นแต่ ทายาทนั้นมีฐานะเป็นผู้อนุบาลด้วย

ข้อ 3.  นายแดงได้ทำบัตรเครดิตกับธนาคารสยามไทย จำกัด จำนวน 1 ใบ ธนาคารกำหนดเงิน  50,000 บาทในเดือนกันยายน 2549 นายแดงได้นำบัตรเครดิตไปซื้อสินค้ารวมเป็นเงินทั้งสิ้น 35,000 บาท ธนาคารฯ กำหนดให้นายแดงนำเงินไปชำระภายในวันที่ 10 ตุลาคม 2549 ถ้าชำระภายในกำหนดนายแดงไม่ต้องเสียดอกเบี้ย แต่พอถึงกำหนดนายแดงไม่นำเงินไปชำระให้แก่ธนาคาร ธนาคารได้มีหนังสือทวงถามมาหลายครั้ง  แต่นายแดงก็ไม่นำเงินไปชำระ