การสอบไล่ภาคฤดูร้อน ปีการศึกษา 2546
ข้อสอบกระบวนวิชา LAW 2011
กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยตัวแทน นายหน้า
คำแนะนำ ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วน มี 3 ข้อ
ข้อ 1 นาย ก มอบหมายให้นาย ข เป็นผู้ควบคุมการสร้างบ้านหลังหนึ่ง และมีสัญญาการมอบหมายเป็นหนังสือ โดยตกลงว่าจะให้บำเหน็จ แต่ไม่มีข้อตกลงว่าจะจ่ายบำเหน็จกันเมื่อใด ต่อมาเมื่อมีการสร้างบ้านมาได้ 3 เดือน นาย ข จึงมาขอเบิกเงินบางส่วนเพื่อนำไปใช้สอย ปรากฏว่านาย ก ไม่ยอมให้และบอกว่าบำเหน็จนี้นาย ก จะจ่ายเมื่องานเสร็จสิ้นแล้ว นาย ข ไม่พอใจนาย ก จึงบอกเลิกการเป็นตัวแทน ดังนี้ นาย ข จะบอกเลิกการเป็นตัวแทนได้หรือไม่ และข้ออ้างของนาย ก ที่บอกว่าจะจ่ายบำเหน็จเมื่องานเสร็จแล้วฟังขึ้นหรือไม่ ให้ท่านวินิจฉัย
ธงคำตอบ
มาตรา 803 ตัวแทนไม่มีสิทธิจะได้รับบำเหน็จ เว้นแต่จะได้มีข้อตกลงกันไว้ในสัญญาว่ามีบำเหน็จ หรือทางการที่คู่สัญญาประพฤติต่อกันนั้นเป็นปริยายว่ามีบำเหน็จ หรือเคยเป็นธรรมเนียมมีบำเหน็จ
มาตรา 817 ในกรณีที่มีบำเหน็จตัวแทนถ้าไม่มีข้อสัญญาตกลงกันไว้เป็นอย่างอื่น ท่านว่าบำเหน็จนั้นพึงจ่ายให้ต่อเมื่อการเป็นตัวแทนได้สิ้นสุดลงแล้ว
มาตรา 827 ตัวการจะถอนตัวแทน และตัวแทนจะบอกเลิกเป็นตัวแทนเสียในเวลาใดๆก็ได้ ทุกเมื่อ
วินิจฉัย
นาย ก ตั้งนาย ข เป็นตัวแทน โดยตกลงว่าจะให้บำเหน็จแต่ไม่มีข้อตกลงว่าจะจ่ายบำเหน็จกันเมื่อใด เมื่อสัญญามิได้แบ่งเป็นงวดๆ และมิได้ตกลงว่าจะให้บำเหน็จเป็นงวดๆก็ต้องจ่ายบำเหน็จเมื่อการเป็นตัวแทนได้สิ้นสุดลง กล่าวคือ เมื่อสร้างบ้านเสร็จแล้วนั่นเอง ดังนี้การที่นาย ก อ้างว่าจะจ่ายบำเหน็จเมื่องานเสร็จย่อมกระทำได้ตามมาตรา 817 ประกอบมาตรา 803 (มิใช่กรณีการขอให้จ่ายเงินทดรองตามที่จำเป็น ตามมาตรา 815 แต่อย่างใด)
ส่วนนาย ข บอกเลิกการเป็นตัวแทนได้ตามมาตรา 827 วรรคแรก ซึ่งมีหลักว่าคู่สัญญาจะบอกเลิกกันเสียเมื่อใดก็ได้ ไม่ว่าตัวแทนจะได้ดำเนินการในกิจการที่มอบหมายให้แก่ตัวการไปบ้างแล้วหรือยัง ทั้งนี้การบอกเลิกตัวแทนเป็นอีกเรื่องหนึ่งกับความเสียหายในกรณีบอกเลิกเป็นตัวแทนในเวลาที่ไม่สะดวกแก่อีกฝ่ายหนึ่ง ดังนั้นตัวแทนจะบอกเลิกเป็นตัวแทนเสียในเวลาใดๆก็ได้ทุกเมื่อ
สรุป ข้ออ้างของนาย ก ฟังขึ้น และนาย ข จะบอกเลิกสัญญาการเป็นตัวแทนได้
