การสอบไล่ภาค 2 ปีการศึกษา 2547
ข้อสอบกระบวนวิชา LAW 2011
กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยตัวแทน นายหน้า
คำแนะนำ ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วน มี 3 ข้อ
ข้อ 1 นายเอกแต่งตั้งนายโทเป็นตัวแทนจำหน่ายผลิตภัณฑ์ครีมเสริมทรวงอก โดยตกลงจะให้บำเหน็จนายโทร้อยละ 10 ของราคาขาย ปรากฏว่า ในวันเปิดตัวผลิตภัณฑ์ดังกล่าว นายโทได้ว่าจ้างนางแบบมาโชว์วิธีการและสาธิตการใช้ผลิตภัณฑ์ให้สื่อมวลชนดู ซึ่งสื่อมวลชนก็ให้ความสนใจเป็นอย่างมาก เนื่องจากว่าการกระทำของนายโทดังกล่าวตามประมวลกฎหมายอาญาถือว่าเป็นความผิด ทำให้นายเอกเสียชื่อเสียง แต่ในทางตรงกันข้ามกลับทำให้มีผู้สนใจมาซื้อผลิตภัณฑ์มากขึ้นกว่าเดิม ให้นักศึกษาวินิจฉัยว่า นายเอกจะต้องจ่ายบำเหน็จให้นายโทจากการจำหน่ายผลิตภัณฑ์ดังกล่าวหรือไม่ เพราะเหตุใด
ธงคำตอบ
มาตรา 800 ถ้าตัวแทนได้รับมอบอำนาจแต่เฉพาะการ ท่านว่าจะทำการแทนตัวการได้แต่เพียงในสิ่งจำเป็น เพื่อให้กิจอันเขาได้มอบหมายแก่ตนนั้นสำเร็จลุล่วงไป
มาตรา 803 ตัวแทนไม่มีสิทธิจะได้รับบำเหน็จ เว้นแต่จะได้มีข้อตกลงกันไว้ในสัญญาว่ามีบำเหน็จ หรือทางการที่คู่สัญญาประพฤติต่อกันนั้นเป็นปริยายว่ามีบำเหน็จ หรือเคยเป็นธรรมเนียมมีบำเหน็จ
มาตรา 818 การในหน้าที่ตัวแทนส่วนใดตัวแทนได้ทำมิชอบในส่วนนั้น ท่านว่าตัวแทนไม่มีสิทธิจะได้บำเหน็จ
วินิจฉัย
ตัวแทนผู้ได้รับมอบอำนาจเฉพาะการมีอำนาจกระทำการได้แต่เฉพาะในสิ่งที่จำเป็นเพื่อให้กิจการที่ได้รับมอบหมายสำเร็จลุล่วงไป ตามมาตรา 800 กล่าวคือ หากไม่ทำสิ่งนั้นๆ แล้ว กิจการที่ได้รับมอบหมายก็ไม่อาจที่จะสำเร็จลุล่วงไปได้เช่นกัน ถือว่าสิ่งนั้นเป็นสิ่งที่จำเป็นที่ตัวแทนมีอำนาจที่จะกระทำและผูกพันตัวการด้วย
การที่นายเอกตั้งนายโทเป็นตัวแทนขายผลิตภัณฑ์ครีมเสริมทรวงอก และนายโทได้ว่าจ้างนางแบบมาโชว์สาธิตผลิตภัณฑ์ ทำให้ยอดขายเพิ่มขึ้นถือว่าเป็นการกระทำในสิ่งที่จำเป็นแล้ว หาใช่ว่าเป็นการกระทำโดยมิชอบด้วยกฎหมายไม่ แม้ว่าจะทำให้นายเอกเสียชื่อเสียงก็ตาม เมื่อนายโทกระทำการภายในขอบอำนาจตามมาตรา 800 และขายผลิตภัณฑ์ให้นายเอกได้ตามที่ตกลงกัน นายโทตัวแทนจึงมีสิทธิที่จะได้รับบำเหน็จตัวแทนตามมาตรา 803 ประกอบมาตรา 818
สรุป นายเอก ต้องจ่ายบำเหน็จให้นายโทร้อยละ 10 ตามที่ตกลงไว้ เพราะนายโทมิได้กระทำการโดยมิชอบด้วยกฎหมายแต่ประการใด ตามมาตรา 803 ประกอบมาตรา 818
