การสอบไล่ภาคฤดูร้อน ปีการศึกษา 2550
ข้อสอบกระบวนวิชา LAW 3003 กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยครอบครัว
คำแนะนำ ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วน มี 4 ข้อ (คะแนนเต็มข้อละ 25 คะแนน)
ข้อ 1 นายมนูญ น.ส.ดารา และ น.ส.มณี เป็นเพื่อนกันมานานแล้ว ต่อมา น.ส.ดารา ได้จดทะเบียนสมรสกับนายอำนวย หกเดือนต่อมานายมนูญได้ทำสัญญาหมั้น น.ส.มณีด้วยแหวนเพชรหนึ่งวง นางดาราทราบข่าวและด้วยความชอบนายมนูญได้ไปเที่ยวด้วยกันและมีความสัมพันธ์ทางเพศกัน นางดาราไม่มีความสุขกับสามีจึงจดทะเบียนหย่าตามกฎหมายกับนายอำนวย เมื่อ น.ส.มณีทราบความจริงจึงต้องการฟ้องเรียกค่าทดแทนจากนายมนูญและนางดาราได้หรือไม่ ด้วยสาเหตุใดและหากนายมนูญจดทะเบียนสมรสกับนางดาราจะได้หรือไม่ เพราะเหตุใด จงอธิบาย
ธงคำตอบ
มาตรา 1443 ในกรณีมีเหตุสำคัญอันเกิดแก่ชายคู่หมั้น ทำให้หญิงไม่สมควรสมรสกับชายคนนั้น หญิงมีสิทธิบอกเลิกสัญญาหมั้นได้โดยมิต้องคืนของหมั้นแก่ชาย
มาตรา 1444 ถ้าเหตุอันทำให้คู่หมั้นบอกเลิกสัญญาหมั้น เป็นเพราะการกระทำชั่วอย่างร้ายแรงของคู่หมั้นอีกฝ่ายหนึ่งซึ่งได้กระทำภายหลังการหมั้นคู่หมั้นผู้กระทำชั่วอย่างร้ายแรงนั้นต้องรับผิดใช้ค่าทดแทนแก่คู่หมั้นผู้ใช้สิทธิบอกเลิกสัญญาหมั้นเสมือนเป็นผู้ผิดสัญญาหมั้น
มาตรา 1445 ชายหรือหญิงคู่หมั้นอาจเรียกค่าทดแทนจากผู้ซึ่งได้ร่วมประเวณีกับคู่หมั้นของตนโดยรู้หรือควรจะรู้ถึงการหมั้นนั้น เมื่อได้บอกเลิกสัญญาหมั้นตามมาตรา 1442 หรือมาตรา 1443 แล้วแต่กรณี
มาตรา 1453 หญิงที่สามีตายหรือที่การสมรสสิ้นสุดลงด้วยประการอื่นจะทำการสมรสใหม่ได้ต่อเมื่อการสิ้นสุดแห่งการสมรสได้ผ่านพ้นไปแล้วไม่น้อยกว่าสามร้อยสิบวัน
วินิจฉัย
การที่นายมนูญทำสัญญาหมั้น น.ส.มณีด้วยแหวนเพชร 1 วง จึงเป็นสัญญาหมั้นที่สมบูรณ์ ตามมาตรา 1437 วรรคแรก
ส่วนการที่นางดาราได้ร่วมประเวณีกับนายมนูญโดยทราบว่านายมนูญได้ทำสัญญาหมั้นกับ น.ส.มณีด้วย จึงเป็นการฝ่าฝืนมาตรา 1445 ที่นางดาราเป็นผู้ซึ่งได้ร่วมประเวณีกับคู่หมั้นของ น.ส.มณีโดยรู้ว่าได้หมั้นแล้ว น.ส.มณีจึงสามารถเรียกค่าทดแทนจากนางดาราได้ โดยต้องบอกเลิกสัญญาหมั้นตามมาตรา 1443 ก่อน
และ น.ส.มณีสามารถเรียกค่าทดแทนจากนายมนูญคู่หมั้นได้ เพราะเป็นการกระทำชั่วอย่างร้ายแรง ที่ได้กระทำภายหลังการหมั้น ตามมาตรา 1444 เพราะนายมนูญได้ร่วมประเวณีกับภริยาของนายอำนวยซึ่งถือว่าเป็นเรื่องที่ร้ายแรง
ต่อมาได้ความว่านางดาราได้จดทะเบียนหย่ากับนายอำนวยและหากมีการจดทะเบียนกับนายมนูญในเวลานั้น จะเป็นการฝ่าฝืนมาตรา 1453 ซึ่งยังไม่พ้น 310 วันนับแต่วันที่ได้จดทะเบียนหย่า แต่การฝ่าฝืนมาตรา 1453 ไม่มีกฎหมายบัญญัติว่าเป็นโมฆะหรือโมฆียะแต่อย่างใด การจดทะเบียนสมรสจึงสมบูรณ์ตามกฎหมาย
สรุป น.ส.มณีฟ้องเรียกค่าทดแทนจากนายมนูญและนางดาราได้ และนายมนูญสามารถจดทะเบียนสมรสกับนางดาราได้
