การสอบไล่ภาค 1 ปีการศึกษา 2550
ข้อสอบกระบวนวิชา LAW 3003 กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยครอบครัว
คำแนะนำ ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วน มี 4 ข้อ (คะแนนเต็มข้อละ 25 คะแนน)
ข้อ 1 นายสมคิดและ น.ส.มณี เป็นเพื่อนเรียนหนังสือด้วยกันที่กรุงเทพฯ ในวันปีใหม่ นายสมคิดได้ให้แหวนเพชร น.ส.มณี หนึ่งวง และทั้งสองได้ตกลงวางแผนชีวิตในอนาคตที่จะสมรสกัน น.ส.มณีกลับบ้านที่จังหวัดเลย บิดามารดาให้ น.ส.มณีทำสัญญาหมั้นกับ นายจุฑา ด้วยแหวนเพชรหนึ่งวง น.ส.มณีสนิทสนมกับนายจุฑาอย่างรวดเร็ว จนมีความสัมพันธ์ทางเพศกันโดยนายจุฑาไม่ทราบว่า น.ส.มณีมีนายสมคิดอยู่ก่อนแล้ว เมื่อนายสมคิดทราบก็ไม่พอใจต้องการฟ้องเรียกแหวนเพชรคืนจาก น.ส.มณี และฟ้องเรียกค่าทดแทนจากนายจุฑา เช่นนี้ จะสามารถทำได้หรือไม่ เพราะเหตุใด จงอธิบาย
ธงคำตอบ
มาตรา 1437 วรรคแรก การหมั้นจะสมบูรณ์เมื่อฝ่ายชายได้ส่งมอบหรือโอนทรัพย์สินอันเป็นของหมั้นให้แก่หญิงเพื่อเป็นหลักฐานว่าจะสมรสกับหญิงนั้น
มาตรา 1439 เมื่อมีการหมั้นแล้ว ถ้าฝ่ายใดผิดสัญญาหมั้นอีกฝ่ายหนึ่งมีสิทธิเรียกให้รับผิดใช้ค่าทดแทน ในกรณีที่ฝ่ายหญิงเป็นฝ่ายผิดสัญญาหมั้นให้คืนของหมั้นแก่ฝ่ายชายด้วย
มาตรา 1442 ในกรณีมีเหตุสำคัญอันเกิดแก่หญิงคู่หมั้น ทำให้ชายไม่สมควรสมรสกับหญิงนั้น ชายมีสิทธิบอกเลิกสัญญาหมั้นได้และให้หญิงคืนของหมั้นแก่ชาย
มาตรา 1445 ชายหรือหญิงคู่หมั้นอาจเรียกค่าทดแทนจากผู้ซึ่งได้ร่วมประเวณีกับคู่หมั้นของตนโดยรู้หรือควรจะรู้ถึงการหมั้นนั้น เมื่อได้บอกเลิกสัญญาหมั้นตามมาตรา 1442 หรือมาตรา 1443 แล้วแต่กรณี
วินิจฉัย
การที่นายสมคิดให้แหวนเพชรแก่ น.ส.มณี ในวันปีใหม่ ถือเป็นการให้โดยเสน่หา ตามมาตรา 521 ไม่ก่อให้เกิดเป็นสัญญาหมั้นตามมาตรา 1437 วรรคแรกแต่อย่างใด แม้จะมีการส่งมอบหรือโอนทรัพย์สินให้แก่หญิง แต่ก็ไม่อาจฟังได้ว่าให้เพื่อเป็นหลักฐานว่าจะสมรสกับหญิงนั้น นายสมคิดจึงฟ้องเรียกแหวนหมั้นคืนฐานผิดสัญญาหมั้นตามมาตรา 1439 หรือจะอ้างเหตุบอกเลิกสัญญาหมั้นตามมาตรา 1442 ไม่ได้เพราะไม่มีการหมั้นเกิดขึ้นนั่นเอง
ดังนั้น นายสมคิดจะฟ้องเรียกค่าทดแทนจากนายจุฑา เพราะได้ร่วมประเวณีกับหญิงคู่หมั้นโดยรู้หรือควรจะรู้ว่าหญิงได้หมั้นกับชายคู่หมั้นแล้วตามมาตรา 1445 ไม่ได้ เพราะนายจุฑาไม่ทราบว่านายสมคิดเป็นแฟนกับ น.ส.มณี และไม่มีการหมั้นเกิดขึ้น จึงไม่สามารถปรับใช้บทมาตรา 1445 ได้
สรุป นายสมคิดไม่สามารถฟ้องเรียกแหวนหมั้นคืนจาก น.ส.มณี และไม่สามารถเรียกค่าทดแทนจากนายจุฑาได้
