LAW 2013 กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยตั๋วเงิน บัญชีเดินสะพัด การสอบไล่ภาคฤดูร้อน ปีการศึกษา 2552

ธงคำตอบ

(ก)   อธิบาย

ในกรณีที่ผู้ทรงเช็คต้องการโอนเช็คชำระหนี้ให้กับเจ้าหนี้ของตนนั้น  การโอนจะถูกต้องตามกฎหมายลักษณะตั๋วเงิน  ต้องปฏิบัติดังนี้  คือ

1       ถ้าเป็นเช็คชนิดสั่งจ่ายระบุชื่อ  แยกพิจารณาได้  2  กรณี  คือ

1)    ถ้าผู้ทรงเช็ค  เป็นผู้ที่ได้รับเช็คมาจากผู้สั่งจ่าย  ดังนี้  การโอนเช็คนั้น  ผู้ทรงเช็คจะต้องทำการสลักหลังและส่งมอบเช็คนั้นให้เจ้าหนี้ของตน  ซึ่งการสลักหลังนั้นอาจจะเป็นการสลักหลังเฉพาะหรือสลักหลังลอยก็ได้  ตามมาตรา  917  วรรคแรก  919  และ  989

“การสลักหลัง”  คือ  การที่ผู้โอนหรือผู้สลักหลังได้เขียนข้อความและลงลายมือชื่อของตนในเช็คนั้น  (หรือในใบประจำต่อ)  ซึ่งเรียกว่าเป็นการสลักหลังเฉพาะ  โดยจะทำที่ด้านหน้าหรือด้านหลังของเช็คก็ได้  หรืออาจจะลงแต่ลายมือชื่อของตนไว้ที่ด้านหลังเช็คโดยไม่ระบุชื่อของเจ้าหนี้ผู้รับสลักหลัง  ซึ่งเรียกว่าเป็นการสลักหลังลอยก็ได้

2)    ถ้าผู้ทรงเช็คเป็นผู้ที่ได้รับเช็คมาจากการสลักหลังของผู้ทรงคนก่อน

(1) ถ้าผู้ทรงเช็คได้รับเช็คมาจากการสลักหลังเฉพาะ  (การสลักหลังระบุชื่อ)  ถ้าผู้ทรงเช็คจะโอนเช็คให้กับเจ้าหนี้ของตน  ก็ต้องปฏิบัติเช่นเดียวกับข้อ  1)  คือ  ต้องทำการสลักหลังและส่งมอบเช็คให้กับเจ้าหนี้ของตน  โดยอาจจะเป็นการสลักหลังเฉพาะหรือสลักหลังลอยก็ได้

(2) ถ้าผู้ทรงเช็คได้รับเช็คมาจากการสลักหลังลอย  ถ้าผู้ทรงเช็คจะโอนเช็คให้กับเจ้าหนี้ของตน  ผู้ทรงเช็คสามารถที่จะโอนเช็คต่อไปโดยการสลักหลังและส่งมอบเช็คนั้น  หรืออาจจะโอนเช็คต่อไปโดยการส่งมอบเช็คนั้นให้กับเจ้าหนี้ของตนโดยไม่ต้องสลักหลังใดๆก็ได้  ตามมาตรา  920  วรรคสอง  (2)(3)  และ  989

2       ถ้าเป็นเช็คชนิดสั่งจ่ายแก่ผู้ถือ  กรณีนี้ไม่ว่าผู้ทรงเช็คจะเป็นผู้ที่ได้รับเช็คมาจากผู้สั่งจ่ายหรือจะได้รับเช็คนั้นมาเพราะผู้อื่นโอนให้  ดังนี้ถ้าจะโอนเช็คนั้นต่อไปก็สามารถโอนได้โดยการส่งมอบเช็คนั้นให้แก่เจ้าหนี้ของตน  โดยไม่ต้องสลักหลังใดๆทั้งสิ้น  ตามมาตรา  918  และ  989

(ข)  หลักกฎหมาย  ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์

มาตรา  917  วรรคแรก  อันตั๋วแลกเงินทุกฉบับ  ถึงแม้ว่าจะมิใช่สั่งจ่ายให้แก่บุคคลเพื่อเขาสั่งก็ตาม  ท่านว่าย่อมโอนให้กันได้ด้วยสลักหลังและส่งมอบ

มาตรา  919  คำสลักหลังนั้นต้องเขียนลงในตั๋วแลกเงินหรือใบประจำต่อ  และต้องลงลายมือชื่อผู้สลักหลัง

การสลักหลังย่อมสมบูรณ์แม้ทั้งมิได้ระบุชื่อผู้รับประโยชน์ไว้ด้วยหรือแม้ผู้สลักหลังจะมิได้กระทำอะไรยิ่งไปกว่าลงลายมือชื่อของตนที่ด้านหลังตั๋วแลกเงินหรือที่ใบประจำต่อ  ก็ย่อมฟังเป็นสมบูรณ์ดุจกัน  การสลักหลังเช่นนี้ท่านเรียกว่า  “สลักหลังลอย”

มาตรา  920  วรรคสอง  ถ้าสลักหลังลอย  ผู้ทรงจะปฏิบัติดังกล่าวต่อไปนี้ประการหนึ่งประการใดก็ได้  คือ

(2) สลักหลังตั๋วเงินต่อไปอีกเป็นสลักหลังลอย  หรือสลักหลังให้แก่บุคคลอื่นผู้ใดผู้หนึ่ง

(3) โอนตั๋วเงินนั้นให้ไปแก่บุคคลภายนอกโดยไม่กรอกความลงในที่ว่าง  และไม่สลักหลังอย่างหนึ่งอย่างใด

มาตรา  989  วรรคแรก  บทบัญญัติทั้งหลายในหมวด  2  อันว่าด้วยตั๋วแลกเงินดังจะกล่าวต่อไปนี้  ท่านให้ยกมาบังคับในเรื่องเช็คเพียงเท่าที่ไม่ขัดกับสภาพแห่งตราสารชนิดนี้  คือบทมาตรา …  914  ถึง  923

วินิจฉัย

เมื่อเช็คที่บัวแดงออกให้แก่บัวขาว  เป็นเช็คชนิดสั่งจ่ายระบุชื่อ  เพราะมีการขีดฆ่าคำว่า  “หรือผู้ถือ”  ออก  ดังนั้นเมื่อบัวขาวได้โอนให้แก่บัวทองโดยการสลักหลังและส่งมอบ  การโอนเช็คดังกล่าวจึงถูกต้องตามกฎหมาย  ตามมาตรา  917  วรรคแรก  และ  989  วรรคแรก

การที่บัวทองได้สลักหลังลอยและส่งมอบเช็คให้แก่บัวหลวง  การโอนเช็คถือว่าถูกต้องตามกฎหมาย  ตามมาตรา  917  วรรคแรก  919 และ  989  วรรคแรก

การที่บัวหลวงได้สลักหลังระบุชื่อบัวผัน  และส่งมอบเช็คให้แก่บัวผัน  การโอนเช็คถือว่าถูกต้องตามกฎหมาย  ตามมาตรา  917 วรรคแรก  920  วรรคสอง (2)  และ 989  วรรคสอง

แต่การที่บัวผันได้รับการโอนเช็คจากบัวหลวงโดยการสลักหลังระบุชื่อ  แล้วนำไปโอนโดยการส่งมอบเช็คให้กับบัวเผื่อนโดยไม่มีการสลักหลังนั้น  การโอนระหว่างบัวผันกับบัวเผื่อนถือว่าเป็นการโอนที่ไม่ถูกต้องตามกฎหมาย  เพราะบัวผันไม่ใช่ผู้ทรงที่ได้รับตั๋วมาโดยการสลักหลังลอย  จึงไม่มีสิทธิที่จะโอนตั๋วเงินต่อไปโดยการส่งมอบแต่เพียงอย่างเดียวโดยไม่มีการสลักหลังตามมาตรา  920  วรรคสอง  (3)  และ 989  วรรคแรก  ดังนั้น  ตามกฎหมายถ้าบัวผันจะโอนเช็คให้กับบัวเผื่อน  บัวผันต้องสลักหลังและส่งมอบเช็คให้แก่บัวเผื่อนการโอนจึงจะถูกต้อง

สรุป  การโอนเช็คฉบับนี้  จากบัวขาวถึงบัวผันได้ทำถูกต้องตามกฎหมาย  แต่การโอนเช็คระหว่างบัวผันกับบัวเผื่อนเป็นการทำไม่ถูกต้องตามกฎหมาย