การสอบซ่อมภาคฤดูร้อน ปีการศึกษา 2548
ข้อสอบกระบวนวิชา LAW 2011
กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยตัวแทน นายหน้า
คำแนะนำ ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วน มี 3 ข้อ
ข้อ 1 เมื่อวันที่ 10 สิงหาคม 2549 นายจันทร์ได้ยืมรถจักรยานยนต์ของนายอาทิตย์ 1 คัน เพื่อใช้ขับขี่ไปทำธุระโดยตกลงว่าจะนำไปคืนในวันที่ 18 สิหาคม 2549 ต่อมาวันที่ 15 สิงหาคม 2549 นายอาทิตย์ได้มอบให้นายจันทร์เป็นตัวแทนไปซื้อตู้เย็นให้แก่ตน 1 เครื่อง ราคา 20,000 บาท ที่ห้างสรรพสินค้าแห่งหนึ่ง โดยตกลงให้นายจันทร์ออกเงินทดรองไปก่อน นายจันทร์ซื้อตู้เย็นเสร็จเรียบร้อยแล้วจึงได้นำตู้เย็นไปส่งมอบให้แก่นายอาทิตย์ และได้ขอให้นายอาทิตย์ชำระเงินค่าตู้เย็นจำนวน 20,000 บาท ให้แก่ตนด้วย
นายอาทิตย์ได้รับมอบตู้เย็นเรียบร้อยแล้วจึงขอผัดผ่อนว่าจะชำระเงินให้ในวันที่ 31 สิงหาคม 2549 แต่นายจันทร์ไม่ยินยอม ดังนี้อยากทราบว่า
(ก) นายจันทร์จะยึดตู้เย็นคืนจากนายอาทิตย์จนกว่าจะได้รับเงินทดรองที่ค้างจ่ายได้หรือไม่ เพราะเหตุใด
(ข) นายจันทร์จะยึดหน่วงรถจักรยานยนต์ของนายอาทิตย์แทนเงินทดรองจ่ายที่ค้างชำระได้หรือไม่ เพราะเหตุใด
ธงคำตอบ
มาตรา 819 ตัวแทนชอบที่จะยึดหน่วงทรัพย์สินอย่างใดๆ ของตัวการอันตกอยู่ในความครอบครองของตน เพราะเป็นตัวแทนนั้นเอาไว้ได้จนกว่าจะได้รับเงินบรรดาค้างชำระแก่ตนเพราะการเป็นตัวแทน
วินิจฉัย
(ก) การที่นายอาทิตย์มอบให้นายจันทร์เป็นตัวแทนไปซื้อตู้เย็นโดยให้ออกเงินทดรองไปก่อนเมื่อซื้อตู้เย็นเสร็จเรียบร้อย นายจันทร์จึงนำตู้เย็นไปส่งมอบให้แก่นายอาทิตย์ แต่นายอาทิตย์ไม่ยอมชำระเงินให้โดยขอผัดผ่อนไปชำระให้ในภายหลัง กรณีนี้นายจันทร์จะยึดตู้เย็นคืนจากนายอาทิตย์ไม่ได้ เพราะการที่ตัวแทนจะยึดหน่วงทรัพย์สินอย่างใดๆ ของตัวการทรัพย์นั้นจะต้องตกอยู่ในความครอบครองของตน แต่ตามอุทาหรณ์ นายจันทร์ได้ส่งมอบตู้เย็นให้แก่นายอาทิตย์แล้ว นายจันทร์ไม่ได้ครอบครองตู้เย็นที่ตนซื้อมาแล้ว จึงไม่เข้าหลักเกณฑ์ที่จะยึดหน่วงได้ตามมาตรา 819
(ข) นายจันทร์จะยึดหน่วงรถจักรยานยนต์ของนายอาทิตย์แทนเงินทดรองที่ค้างชำระไม่ได้ เพราะการที่ตัวแทนจะยึดหน่วงทรัพย์สินของตัวการได้จะต้องเป็นทรัพย์สินที่ตกอยู่ในความครอบครองของตัวแทนเพราะการเป็นตัวแทนนั้น คือจะต้องเป็นทรัพย์ที่ตัวการมอบหมายให้ตัวแทนไปกระทำแทน แต่กรณีรถจักรยานยนต์ที่นายจันทร์ครอบครองมิใช่ทรัพย์ที่เกิดจากการเป็นตัวแทน แต่เกิดจากการที่นายจันทร์ไปยืมนายอาทิตย์มาใช้ จึงไม่เข้าหลักเกณฑ์ตามมาตรา 819
สรุป นายจันทร์ไม่สามารถยึดตู้เย็นคืนและไม่สามารถยึดหน่วงรถจักรยานยนต์ของนายอาทิตย์ได้
