การสอบไล่ภาค 2 ปีการศึกษา 2549
ข้อสอบกระบวนวิชา LAW 2012 กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยประกันภัย
คำแนะนำ ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วน มี 3 ข้อ
ข้อ 1 นายหมอกเป็นเจ้าของตึกแถวราคา 10 ล้านบาท นายเมฆเป็นพี่ชายนายหมอก นายหมอกอนุญาตให้นายเมฆเข้ามาอาศัยอยู่และขายอาหารในตึกแถวนั้นได้ แต่นายเมฆกลัวว่าถ้าไฟไหม้ตึกแถวนี้ ตนจะได้รับความเดือดร้อน เพราะต้องหาตึกแถวแห่งใหม่เพื่อทำการค้าต่อไป นายเมฆจึงนำตึกแถวนี้ไปทำสัญญาประกันอัคคีภัยไว้กับบริษัทประกันวินาศภัยแห่งหนึ่งเป็นเวลา 1 ปี วงเงินเอาประกัน 5 แสนบาท หลังจากทำสัญญาประกันภัยไปได้สามเดือน นายหมอกได้จดทะเบียนสิทธิอาศัยให้กับนายเมฆเป็นเวลา 10 ปี อีก 1 เดือนต่อมาไฟไหม้ตึกแถวข้างเคียงแล้วลุกลามมาไหม้ตึกแถวที่นายเมฆเอาประกันภัยไว้เสียหายทั้งหมด ดังนี้ ให้วินิจฉัยว่า สัญญาประกันภัยระหว่างนายเมฆกับบริษัทประกันภัยมีผลผูกพันคู่สัญญาหรือไม่ เพราะเหตุใด
ธงคำตอบ
มาตรา 863 อันสัญญาประกันภัยนั้น ถ้าผู้เอาประกันภัยมิได้มีส่วนได้เสียในเหตุที่ประกันภัยไว้นั้นไซร้ ท่านว่าย่อมไม่ผูกพันคู่สัญญาแต่อย่างหนึ่งอย่างใด
มาตรา 869 อันคำว่า “วินาศภัย” ในหมวดนี้ ท่านหมายรวมเอาความเสียหายอย่างใดๆบรรดาซึ่งจะพึงประมาณเป็นเงินได้
วินิจฉัย
กรณีตามอุทาหรณ์ นายเมฆผู้เอาประกันไม่มีส่วนได้เสียตามมาตรา 863 เพราะไม่มีความสัมพันธ์ใดๆที่กฎหมายรับรองสิทธิเนื่องจากนายเมฆครอบครองตึกของนายหมอกในฐานะผู้อาศัย โดยมิได้จดทะเบียนสิทธิอาศัยไว้ด้วย (คำพิพากษาฎีกาที่ 1742/2502) อีกทั้งนายเมฆไม่สามารถตีราคาความเสียหายออกมาเป็นตัวเลขที่แน่นอนได้ ตามมาตรา 869 นายเมฆจึงไม่ได้รับความเสียหาย เพราะนายเมฆยังไม่มีสิทธิใดๆในตึกแถวนี้
แม้ต่อมาภายหลังนายเมฆมีสิทธิอาศัย เพราะมีการจดทะเบียนก็ไม่ทำให้สัญญาที่ไม่ผูกพันตั้งแต่ต้นกลายมาเป็นสัญญาที่มีผลผูกพันภายหลังได้ เพราะส่วนได้เสียนั้นผู้เอาประกันต้องมีก่อนหรือในขณะทำสัญญาเท่านั้น
สรุป สัญญาประกันภัยระหว่างนายเมฆกับบริษัทประกันภัยจึงไม่ผูกพันคู่สัญญา
