การสอบไล่ภาค 1 ปีการศึกษา 2553
ข้อสอบกระบวนวิชา LAW 2010
กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยค้ำประกัน จำนอง จำนำ
คำแนะนำ ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วน มี 3 ข้อ
ข้อ 1 เหลืองอายุ 18 ปี ซื้อรถจักรยานยนต์หนึ่งคันราคา 50,000 บาท จากแดง ทั้งๆที่ผู้แทนโดยชอบธรรมไม่ได้ให้ความยินยอม การชำระเงินกำหนดว่าให้เหลืองชำระครั้งแรก 10,000 บาท ซึ่งเหลืองก็ได้ชำระแล้ว ส่วนที่เหลือให้ชำระเป็นรายเดือน เดือนละ 4,000 บาท เป็นเวลา 10 เดือน น้ำเงินผู้เป็นอาของเหลืองค้ำประกันหนี้รายนี้โดยรู้ข้อเท็จจริงทั้งหมดข้างต้นตั้งแต่วันทำสัญญา 5 วัน หลังจากนั้น เหลืองได้รับอุบัติเหตุจากการขี่รถจักรยานยนต์คันนั้นจนต้องเข้ารับการรักษา ผู้แทนโดยชอบธรรมจึงได้ทราบเรื่องทั้งหมด
ผู้แทนโดยชอบธรรมจึงนำรถจักรยานยนต์ชำรุด ประมาณราคาได้เพียง 5,000 บาท ส่งมอบให้แดง พร้อมทั้งแสดงเจตนาบอกล้างสัญญาซื้อขาย และขอให้แดงคืนเงินให้ฝ่ายตน 5,000 บาท แดงอ้างว่าฝ่ายเหลืองต่างหากที่ต้องชำระเงินให้ตน 35,000 บาท
ดังนี้ ให้ท่านวินิจฉัยว่า
1) น้ำเงินต้องชำระเงินให้แดงหรือไม่ เพราะเหตุใด อย่างไร
2) เหลืองและผู้แทนโดยชอบธรรมต้องรับผิดต่อน้ำเงินหรือไม่ เพราะเหตุใด อย่างไร
ธงคำตอบ
หลักกฎหมาย ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
มาตรา 681 อันค้ำประกันนั้นจะมีได้แต่เฉพาะเพื่อหนี้อันสมบูรณ์
หนี้ในอนาคตหรือหนี้มีเงื่อนไข จะประกันไว้เพื่อเหตุการณ์ซึ่งหนี้ นั้นอาจเป็นผลได้จริง ก็ประกันได้
หนี้อันเกิดแต่สัญญาซึ่งไม่ผูกพันลูกหนี้ เพราะทำด้วยความสำคัญผิด หรือเพราะเป็นผู้ไร้ความสามารถนั้น ก็อาจจะมีประกันอย่างสมบูรณ์ได้ ถ้าหากว่าผู้ค้ำประกันรู้เหตุสำคัญผิดหรือไร้ความสามารถนั้นในขณะที่ เข้าทำสัญญาผูกพันตน
มาตรา 693 ผู้ค้ำประกันซึ่งได้ชำระหนี้แล้ว ย่อมมีสิทธิที่จะไล่เบี้ยเอาจากลูกหนี้ เพื่อต้นเงินกับดอกเบี้ยและเพื่อการที่ต้องสูญหายหรือเสียหายไปอย่างใดๆ เพราะการค้ำประกันนั้น
อนึ่ง ผู้ค้ำประกันย่อมเข้ารับช่วงสิทธิของเจ้าหนี้บรรดามีเหนือลูกหนี้ด้วย
วินิจฉัย
1) ตามอุทาหรณ์ การที่เหลืองผู้เยาว์ได้ไปซื้อจักรยานยนต์จากแดง โดยที่ผู้แทนโดยชอบธรรมไม่ได้ให้ความยินยอม สัญญาซื้อขายดังกล่าวจึงตกเป็นโมฆียะ (มาตรา 21 และ 153) เมื่อผู้แทนโดยชอบธรรมบอกล้างแล้ว จึงตกเป็นโมฆะมาตั้งแต่เริ่มแรก และคู่กรณีต้องกลับคืนสู่ฐานะเดิม เมื่อปรากฏข้อเท็จจริงว่าผู้แทนโดยชอบธรรมนำรถจักรยานยนต์ชำรุดส่งมอบให้แดงซึ่งประมาณราคาได้เพียง 5,000 บาท จึงเป็นการพ้นวิสัย ดังนั้นเหลืองจึงต้องชดใช้เงินให้แดงจำนวน 35,000 บาท ตามราคารถยนต์ที่ยังค้างชำระอยู่ (มาตรา 176)
อย่างไรก็ตาม แม้ว่าเงินจำนวนนี้จะเป็นหนี้ที่เกิดจากสัญญาที่ไม่ผูกพันเหลืองลูกหนี้ เพราะเป็นผู้ไร้ความสามารถก็ตาม แต่หนี้ที่เป็นโมฆียะนั้นถือเป็นหนี้ที่สมบูรณ์อยู่จนกว่าจะถูกบอกล้าง เมื่อน้ำเงินค้ำประกันหนี้รายนี้โดยรู้ข้อเท็จจริงว่าเหลืองไร้ความสามารถในขณะทำสัญญาค้ำประกัน ตามมาตรา 681 วรรคสาม จึงเป็นการค้ำประกันที่สมบูรณ์ น้ำเงินผู้ค้ำประกันจึงต้องรับผิดชำระเงินให้แดงตามมาตรา 681 วรรคแรก
2) เมื่อน้ำเงินผู้ค้ำประกันได้ชำระหนี้ให้แดงเจ้าหนี้แทนเหลืองลูกหนี้แล้ว ย่อมเข้ารับช่วงสิทธิของเจ้าหนี้ในอันที่จะไล่เบี้ยเอากับเหลืองและผู้แทนโดยชอบธรรมในต้นเงินกับดอกเบี้ยและเพื่อการที่ต้องสูญหายหรือเสียหายไปอย่างใดๆ เพราะการค้ำประกันนั้นได้ตามมาตรา 693 วรรคแรก ประกอบกับมาตรา 229(3)
สรุป
1) น้ำเงินต้องชำระเงินให้แดงในฐานะผู้ค้ำประกันเหลือง
2) เหลืองและผู้แทนโดยชอบธรรมต้องรับผิดชอบต่อน้ำเงิน