การสอบไล่ภาคฤดูร้อน ปีการศึกษา 2556
ข้อสอบกระบวนวิชา LAW 1003 กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยนิติกรรมและสัญญา
คำแนะนำ ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วน มี 4 ข้อ (คะแนนเต็มข้อละ 25 คะแนน)
ข้อ 1. นายเป็ดอายุย่างเข้าปีที่ 25 ได้ประสบอุบัติเหตุรถชนเป็นเหตุให้ขาและแขนของนายเป็ดขาดทั้งสองข้าง นางไก่มารดาของนายเป็ดเห็นว่านายเป็ดไม่สามารถจัดทำการงานได้ด้วยตนเอง จึงร้องขอต่อศาลสั่งให้นายเป็ดเป็นคนเสมือนไร้ความสามารถ ศาลพิจารณาจากพยานหลักฐานที่ปรากฏจึงสั่งให้นายเป็ดเป็นคนเสมือนไร้ความสามารถ และตั้งให้นางไก่เป็นผู้พิทักษ์
ต่อมาภายหลังนายเป็ดได้นำรถยนต์ของตนออกให้นายหมูเช่าเป็นระยะเวลา 3 เดือน อีกทั้งนำที่ดินของตนให้นายเต่าเช่าเป็นระยะเวลา 5 ปี โดยนางไก่ไม่ได้รู้เห็นยินยอมแต่อย่างใด ให้วินิจฉัยว่า การให้เช่ารถยนต์และที่ดินซึ่งนายเป็ดทำขึ้นนั้นชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ เพราะเหตุใด
ธงคำตอบ
หลักกฎหมาย ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
มาตรา 34 “คนเสมือนไร้ความสามารถนั้น ต้องได้รับความยินยอมของผู้พิทักษ์ก่อนแล้วจึงจะทำการอย่างหนึ่งอย่างใดดังต่อไปนี้ได้
(5) เช่าหรือให้เช่าสังหาริมทรัพย์มีกำหนดระยะเวลาเกินกว่า 6 เดือน หรืออสังหาริมทรัพย์มีกำหนดระยะเวลาเกินกว่า 3 ปี
การใดกระทำลงโดยฝ่าฝืนบทบัญญัติมาตรานี้ การนั้นเป็นโมฆียะ’’
วินิจฉัย
โดยหลักแล้ว เมื่อศาลได้สั่งให้บุคคลใดเป็นคนเสมือนไร้ความสามารถ และได้จัดให้อยู่ในความพิทักษ์ของผู้พิทักษ์ตามมาตรา 32 แล้ว แม้คนเสมือนไร้ความสามารถยังมีความสามารถในการทำนิติกรรมต่าง ๆ ด้วยตนเองได้ก็ตาม แต่ในกรณีที่เป็นนิติกรรมตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา 34 เช่น การเช่า หรือให้เช่าสังหาริมทรัพย์มีกำหนดระยะเวลาเกินกว่า 6 เดือน หรืออสังหาริมทรัพย์มีกำหนดระยะเวลาเกินกว่า 3 ปี ตามมาตรา 34 (5) แล้ว คนเสมือนไร้ความสามารถจะทำก็ต้องได้รับความยินยอมจากผู้พิทักษ์ก่อน มิฉะนั้นจะตกเป็นโมฆียะ (ตามมาตรา 34 วรรคท้าย)
กรณีตามอุทาหรณ์ การที่นายเป็ดซึ่งเป็นบุคคลที่ศาลได้สั่งให้เป็นคนเสมือนไร้ความสามารถได้นำที่ดินซึ่งเป็นอสังหาริมทรัพย์ออกให้นายเต่าเช่ามีกำหนดระยะเวลา 5 ปี ซึ่งเป็นระยะเวลาที่เกินกว่า 3 ปี โดยไม่ได้รับความยินยอมจากนางไก่ผู้พิทักษ์นั้น ถือว่าเป็นการกระทำที่ฝ่าฝืนต่อบทบัญญัติมาตรา 34 (5) ดังนันสัญญาเช่าที่ดินระหว่างนายเป็ดและนายเต่าจึงตกเป็นโมฆียะ
ส่วนการที่นายเป็ดได้นำรถยนต์ออกให้นายหมูเช่าเพียง 3 เดือนนั้น เมื่อรถยนต์เป็นสังหาริมทรัพย์และการให้เช่าก็มีระยะเวลาไม่เกิน 6 เดือน ดังนี้แม้สัญญาเช่าดังกล่าวจะไม่ได้รับความยินยอมจากนางไก่ผู้พิทักษ์ ก็ไม่ถือว่าเป็นการกระทำที่ฝ่าฝืนต่อบทบัญญัติมาตรา 34 (5) แต่อย่างใด ดังนั้นสัญญาเช่ารถยนต์ระหว่างนายเป็ดและนายหมูจึงสมบูรณ์ใช้บังคับกันได้
สรุป
การให้เช่ารถยนต์ซึ่งนายเป็ดทำขึ้นชอบด้วยกฎหมายและมีผลสมบูรณ์ ส่วนการให้เช่าที่ดินซึ่งนายเป็ดทำขึ้นไม่ชอบด้วยกฎหมายและมีผลเป็นโมฆียะ