การสอบไล่ภาคฤดูร้อน ปีการศึกษา 2548
ข้อสอบกระบวนวิชา LAW4006 กฎหมายระหว่างประเทศแผนกคดีบุคคล
คำแนะนำ ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วน มี 4 ข้อ (คะแนนเต็มข้อละ 25 คะแนน)
ข้อ 1 ยุทธเวท หนุ่มสัญชาติไทย ไปทำมาหากินในประเทศลาว ได้นางแสนคำสาวลาวเป็นภรรยาโดยไม่ได้จดทะเบียนสมรส เกิดบุตรในประเทศลาว 5 คน ต่อมายุทธเวทพาบุตร ภรรยา กลับมาอยู่ ณ ประเทศไทย และได้จดทะเบียนสมรสกับภรรยา ถามว่า บุตรและภรรยาได้สัญชาติไทยหรือไม่ เพราะเหตุใด
ธงคำตอบ
พ.ร.บ. สัญชาติ พ.ศ. 2508 มาตรา 9 หญิงซึ่งเป็นคนต่างด้าวและได้สมรสกับผู้มีสัญชาติไทยถ้าประสงค์จะได้สัญชาติไทย ให้ยื่นคำขอต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ตามแบบ และวิธีการที่กำหนดในกฎกระทรวง
การอนุญาตหรือไม่อนุญาตให้ได้สัญชาติไทยให้อยู่ในดุลพินิจของรัฐมนตรี
พ.ร.บ. สัญชาติ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2535 มาตรา 7 บุคคลดังต่อไปนี้ย่อมได้สัญชาติไทยโดยการเกิด
(1) ผู้เกิดโดยบิดาหรือมารดาเป็นผู้มีสัญชาติไทย ไม่ว่าจะเกิดในหรือนอกราชอาณาจักร
มาตรา 10 บทบัญญัติมาตรา 7(1) แห่งพระราชบัญญัติสัญชาติ พ.ศ. 2508 ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัตินี้ ให้มีผลใช้บังคับกับผู้เกิดก่อนวันที่พระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับด้วย
วินิจฉัย
บุตรและภรรยาได้สัญชาติไทยหรือไม่ เห็นว่า บุตรทั้ง 5 คนที่เกิดในประเทศลาวจากยุทธเวทบิดาซึ่งมีสัญชาติไทยและนางแสนคำมารดาซึ่งมีสัญชาติลาว โดยบิดาและมารดานั้นไม่ได้จดทะเบียนสมรสกัน กรณีเช่นนี้ถือว่าบุตรทั้ง 5 คน เกิดในขณะที่ยุทธเวทบิดาที่ไม่ชอบด้วยกฎหมายและไม่ได้เกิดในราชอาณาจักรไทย โดยหลักแล้ว ย่อมไม่ได้รับสัญชาติไทย ไม่ว่าตามหลักดินแดนหรือหลักสายดลหิตตาม พ.ร.บ. สัญชาติ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2535 มาตรา 7(1)
แต่เมื่อภายหลังยุทธเวทบิดาได้จดทะเบียนสมรสกับมารดา ย่อมมีผลทำให้บุตรทั้ง 5 คนนั้นเป็นบุตรที่ชอบด้วยกฎหมายของยุทธเวท และมีผลทำให้ยุทธเวทเป็นบิดาที่ชอบด้วยกฎหมายของบุตร เช่นนี้ บุตรทั้ง 5 คน ย่อมได้รับสัญชาติไทยตามหลักสายโลหิตตาม พ.ร.บ. สัญชาติ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2535 มาตรา 7(1) โดยผลของมาตรา 10 ที่ให้นำมาตรา 7(1) มาใช้บังคับกับผู้ที่เกิดก่อนวันที่ พ.ร.บ. ดังกล่าวใช้บังคับด้วย ทั้งนี้ในฐานะกฎหมายที่ใกล้เคียง และตามเจตนารมณ์ของการได้สัญชาติไทยตามหลักทั่วไป กล่าวคือ บุคคลในครอบครัวเดียวกัน ควรมีสัญชาติเดียวกัน ดังนั้น บุตรทั้ง 5 คน ย่อมได้สัญชาติไทยโดยการเกิดตามหลักสายโลหิต
ส่วนนางแสนคำมารดานั้น มีสัญชาติลาว หากต้องการมีสัญชาติไทยต้องดำเนินการยื่นคำขอมีสัญชาติไทยต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ตาม พ.ร.บ. สัญชาติ พ.ศ. 2508 มาตรา 9 ซึ่งกำหนดให้รัฐมนตรีอนุญาตเสียก่อนจึงจะได้สัญชาติไทย
สรุป บุตรทั้ง 5 คนได้สัญชาติไทยโดยการเกิดตามหลักสายโลหิต ส่วนนางแสนคำมารดาต้องยื่นคำขอมีสัญชาติไทยก่อน และเมื่อรัฐมนตรีอนุญาตจึงจะได้สัญชาติไทย