การสอบไล่ภาค 2 ปีการศึกษา 2548
ข้อสอบกระบวนวิชา LAW4006 กฎหมายระหว่างประเทศแผนกคดีบุคคล
คำแนะนำ ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วน มี 4 ข้อ (คะแนนเต็มข้อละ 25 คะแนน)
ข้อ 1 นาโอมิเกิดที่กรุงเทพฯ เมื่อปี พ.ศ. 2525 จากบิดาสัญชาติญี่ปุ่นซึ่งเข้ามาอยู่ในประเทศไทยในลักษณะถาวร ส่วนมารดาสัญชาติไทย ขณะเกิดบิดามารดาให้นายทะเบียนจดแจ้งว่านาโอมิมีสัญชาติญี่ปุ่น นาโอมิได้หรือเสียสัญชาติไทยหรือไม่ เพาะเหตุใด
ธงคำตอบ
พ.ร.บ. สัญชาติ พ.ศ. 2508 มาตรา 7 บุคคลดังต่อไปนี้ย่อมได้สัญชาติไทยโดยการเกิด
(3) ผู้เกิดในราชอาณาจักรไทย
พ.ร.บ.สัญชาติ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2535 มาตรา 7 บุคคลดังต่อไปนี้ย่อมได้สัญชาติไทยโดยการเกิด
(1) ผู้เกิดโดยบิดาหรือมารดาเป็นผู้มีสัญชาติไทย ไม่ว่าจะเกิดในหรือนอกราชอาณาจักรไทย
มาตรา 10 บทบัญญัติมาตรา 7(1) แห่งพระราชบัญญัติสัญชาติ พ.ศ. 2508 ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัตินี้ ให้มีผลใช้บังคับกับผู้เกิดก่อนวันที่พระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับด้วย
ประกาศคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 337
ข้อ 1 ให้ถอนสัญชาติไทยของบรรดาบุคคลที่เกิดในราชอาณาจักรไทย โดยบิดาเป็นคนต่างด้าวหรือมารดาเป็นคนต่างด้าว แต่ไม่ปรากฏบิดาที่ชอบด้วยกฎหมาย และในขณะที่เกิดบิดาหรือมารดานั้นเป็น
(3) ผู้ที่ได้รับอนุญาตให้เข้ามาอยู่ในราชอาณาจักรเพียงชั่วคราว
ข้อ 2 บุคคลตามข้อ 1 ผู้เกิดในราชอาณาจักรไทยเมื่อประกาศของคณะปฏิวัติฉบับนี้ใช้บังคับแล้ว ไม่ได้สัญชาติไทย เว้นแต่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยพิจารณาเห็นสมควรและสั่งเฉพาะรายเป็นประการอื่น
วินิจฉัย
นาโอมิได้หรือเสียสัญชาติไทยหรือไม่ เห็นว่า นาโอมิเกิดที่กรุงเทพฯ เมื่อ พ.ศ. 2525 กรณีถือว่านาโอมิเป็นผู้เกิดในราชอาณาจักรไทยภายหลังวันที่ประกาศคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 337 มีผลใช้บังคับแล้ว (มีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 14 ธันวาคม พ.ศ. 2515) นาโอมิย่อมได้รับสัญชาติไทยโดยการเกิดตาม พ.ร.บ. สัญชาติ พ.ศ. 2508 มาตรา 7(3) เนื่องจากไม่เข้าข้อยกเว้นประกาศคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 337 ข้อ 2 และ ข้อ 1(2) เพราะเป็นบุคคลที่เกิดในราชอาณาจักรไทย แม้จะมีบิดาที่ชอบด้วยกฎหมายเป็นคนต่างด้าว แต่ในขณะที่เกิดบิดาของนาโอมิเข้ามาอยู่ในประเทศไทยในลักษณะถาวร ไม่ใช่เพียงชั่วคราวแต่อย่างใด
อย่างไรก็ตาม เมื่อ พ.ร.บ. สัญชาติ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2535 มีผลใช้บังคับ (มีผลใช้บังคับวันที่ 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2535) นาโอมิกลับได้สัญชาติไทยตาม พ.ร.บ. สัญชาติ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2535 มาตรา 7(1) ที่กำหนดให้บุคคลผู้เกิดโดยบิดาหรือมารดาเป็นผู้มีสัญชาติไทย ไม่ว่าจะเกิดในหรือนอกราชอาณาจักร ย่อมได้สัญชาติไทยโดยการเกิด ทั้งนี้มาตรา 10 ของ พ.ร.บ. ดังกล่าว ได้กำหนดให้นำบทบัญญัติมาตรา 7(1) มาใช้บังคับย้อนหลังกับผู้ที่เกิดก่อนวันที่ 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2535 อันเป็นวันที่ พ.ร.บ. สัญชาติ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2535 ใช้บังคับด้วย ดังนั้น นาโอมิจึงได้สัญชาติไทยโดยมีผลย้อนหลังตั้งแต่เกิด เพราะมารดาเป็นผู้มีสัญชาติไทย
ดังนั้น เมื่อนาโอมิเป็นผู้มีสัญชาติไทยตามกฎหมายแล้ว แม้บิดามารดาของนาโอมิจะไปแจ้งให้นายทะเบียนจดแจ้งว่านาโอมิมีสัญชาติญี่ปุ่น ก็ไม่มีกฎหมายบัญญัติให้สูญเสียสัญชาติไทยแต่อย่างใด นาโอมิจึงยังคงมีสัญชาติไทยอยู่ (ฎ. 2318 – 2319/2530)
สรุป การที่นายทะเบียนจดแจ้งว่านาโอมิมีสัญชาติอื่น ไม่มีกฎหมายบัญญัติให้เสียสัญชาติไทยและนาโอมิได้สัญชาติไทยตาม พ.ร.บ. (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2535 มาตรา 7(1) ประกอบมาตรา 10