การสอบไล่ภาคฤดูร้อน ปีการศึกษา 2545
ข้อสอบกระบวนวิชา LAW3011 กฎหมายลักษณะพยาน
คำแนะนำ ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วน จำนวน 3 ข้อ
ข้อ 1 โจทก์ฟ้องเรียกเงินกู้ตามหนังสือกู้จำนวน 500,000 บาท จำเลยให้การต่อสู้กู้เพียง 400,000 บาท แต่โจทก์ขอให้ทำหนังสือกู้ 500,000 บาท มิฉะนั้นจะไม่ยอมให้กู้ จำเลยจึงยอมทำหนังสือสัญญากู้ 500,000 บาท ฉะนั้น จำเลยขอชำระหนี้ให้เพียง 400,000 บาท
ถ้าท่านเป็นศาลในคดีนี้ ท่านจะจัดให้ดำเนินการสืบพยานในประเด็นใดหรือไม่ เพราะเหตุใด ยกหลักกฎหมายประกอบให้ชัดเจน
ธงคำตอบ
มาตรา 94 เมื่อใดมีกฎหมายบังคับให้ต้องมีพยานเอกสารมาแสดง ห้ามมิให้ศาลยอมรับฟังพยานบุคคลในกรณีอย่างใดอย่างหนึ่งดังต่อไปนี้ แม้ถึงว่าคู่ความอีกฝ่ายหนึ่งจะได้ยินยอมก็ดี
(ข) ขอสืบพยานบุคคลประกอบข้ออ้างอย่างใดอย่างหนึ่งว่า เมื่อได้นำเอกสารมาแสดงแล้วว่า ยังมีข้อความเพิ่มเติม ตัดทอน หรือเปลี่ยนแปลงแก้ไขข้อความในเอกสารนั้นอยู่อีก
แต่ว่าบทบัญญัติแห่งมาตรานี้ มิให้ใช้บังคับในกรณีที่บัญญัติไว้ในอนุมาตรา (2) แห่งมาตรา 93 และมิให้ถือว่าเป็นการตัดสิทธิคู่ความในอันที่จะกล่าวอ้างและนำพยานบุคคลมาสืบประกอบข้ออ้างว่า พยานเอกสารที่แสดงนั้นเป็นเอกสารปลอมหรือไม่ถูกต้องทั้งหมด หรือแต่บางส่วน หรือสัญญาหรือหนี้อย่างอื่นที่ระบุไว้ในเอกสารนั้นไม่สมบูรณ์ หรือคู่ความอีกฝ่ายหนึ่งตีความหมายผิด
วินิจฉัย
โดยหลักแล้ว เมื่อใดมีกฎหมายบังคับให้ต้องมีพยานเอกสารมาแสดง ย่อมต้องห้ามมิให้นำพยานบุคคลมาสืบแทนพยานเอกสาร ในเมื่อไม่สามารถนำเอกสารมาแสดง หรือขอสืบพยานบุคคลประกอบข้ออ้างอย่างใดอย่างหนึ่ง เมื่อได้นำเอกสารมาแสดงแล้วว่ายังมีข้อความเพิ่มเติม ตัดทอน หรือเปลี่ยนแปลงแก้ไขข้อความในเอกสารนั้นอยู่อีก เว้นแต่กรณีอย่างหนึ่งอย่างใดดังต่อไปนี้ที่สามารถนำสืบพยานบุคคลหักล้างพยานเอกสารได้ คือ
1 กรณีต้นฉบับเอกสารสูญหาย หรือถูกทำลายโดยเหตุสุดวิสัย หรือไม่สามารถนำต้นฉบับมาได้โดยประการอื่น
2 พยานเอกสารที่แสดงนั้นเป็นเอกสารปลอม
3 พยานเอกสารที่แสดงนั้นไม่ถูกต้องทั้งหมดหรือบางส่วน
4 สัญญาหรือหนี้ที่ระบุไว้ในเอกสารไม่สมบูรณ์
5 คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งตีความหมายผิด
โจทก์ฟ้องเรียกเงินกู้ตามหนังสือสัญญากู้จำนวน 500,000 บาท จำเลยให้การต่อสู้ว่ากู้เพียง 400,000 บาท แต่โจทก์ขอให้ทำหนังสือกู้ 500,000 บาท มิฉะนั้นจะไม่ยอมให้กู้ ดังนี้ ประเด็นแห่งคดีจึงเป็นเรื่องเรียกเงินกู้จำนวน 500,000 บาท ตามสัญญากู้เงินในกรณีดังกล่าว ถือว่าจำเลยยอมรับการเป็นหนี้และความถูกต้องแห่งเอกสาร ซึ่งจะเห็นได้ว่าประเด็นข้อพิพาทในการกู้เงินหรือไม่จึงเป็นอันยุติลง
ส่วนจำนวนเงินที่โต้เถียงกันอยู่ เมื่อปรากฏหลักฐานกู้เงินเป็นจำนวน 500,000 บาท จึงเป็นกรณีที่กฎหมายบังคับให้ต้องมีพยานเอกสารมาแสดง (ป.พ.พ. มาตรา 653 วรรคแรก) จำเลยย่อมจะขอนำสืบพยานบุคคลว่าความจริงรับเงินไปเพียง 400,000 บาท ผิดแผกไปจากที่ปรากฏในเอกสารไม่ได้ เพราะเป็นการนำสืบเปลี่ยนแปลงแก้ไขข้อความในเอกสาร ต้องห้ามตาม ป.วิ.พ. มาตรา 94(ข) ทั้งกรณีไม่เข้าข้อยกเว้นตามวรรคสองแต่อย่างใด ดังนั้น หากข้าพเจ้าเป็นศาลจะพิพากษาให้จำเลยชำระหนี้เงินกู้จำนวน 500,000 บาท โดยไม่ต้องสืบพยาน (เทียบ ฎ. 108/2516 (ประชุมใหญ่))
สรุป หากข้าพเจ้าเป็นศาลจะพิพากษาให้จำเลยชำระหนี้เงินกู้จำนวน 500,000 บาท โดยไม่ต้องสืบพยาน
หมายเหตุ ข้อเท็จจริงนี้จำเลยต่อสู้แต่เพียงว่าได้รับเงินไปเพียง 400,000 บาท ไม่ได้ให้การโดยชัดแจ้งว่าอีก 100,000 บาท จำเลยยังไม่ได้รับอันจะทำให้สัญญากู้ไม่สมบูรณ์ซึ่งสามารถนำพยานบุคคลมานำสืบหักล้างเอกสารได้ตาม ป.วิ.พ. มาตรา 94 วรรคท้าย (ฎ. 4674/2543 ฎ. 5348/2540)
