การสอบไล่ภาค 1 ปีการศึกษา 2549
ข้อสอบกระบวนวิชา LAW 2009
กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยยืม ฝากทรัพย์ เก็บของในคลังสินค้า ประนีประนอมยอมความการพนันขันต่อ
คำแนะนำ ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วนมี 3 ข้อ
ข้อ 1 สัญญายืมใช้คงรูป และยืมใช้สิ้นเปลืองนั้นเหมือนกันและต่างกันอย่างไร อธิบายโดยอ้างอิงหลักกฎหมายประกอบด้วย
ธงคำตอบ
มาตรา 640 อันว่ายืมใช้คงรูปนั้น คือสัญญาซึ่งบุคคลคนหนึ่งเรียกว่าผู้ให้ยืม ให้บุคคลอีกคนหนึ่งเรียกว่าผู้ยืม ใช้สอยทรัพย์สินสิ่งใดสิ่งหนึ่งได้เปล่าและผู้ยืมตกลงว่าจะคืนทรัพย์สินนั้นเมื่อได้ใช้สอยเสร็จแล้ว
มาตรา 641 การให้ยืมใช้คงรูปนั้นท่านว่าย่อมบริบูรณ์ต่อเมื่อส่งมอบทรัพย์สินซึ่งให้ยืม
มาตรา 650 อันว่ายืมใช้สิ้นเปลืองนั้น คือสัญญาซึ่งผู้ให้ยืมโอนกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินชนิดใช้ไปสิ้นไปนั้น เป็นปริมาณมีกำหนดให้ไปแก่ผู้ยืม และผู้ยืมตกลงว่าจะคืนทรัพย์สินเป็นประเภท ชนิด และปริมาณเช่นเดียวกันให้แทนทรัพย์สินซึ่งให้ยืมนั้น สัญญานี้ย่อมบริบูรณ์ต่อเมื่อส่งมอบทรัพย์สินที่ยืม
จากบทบัญญัติดังกล่าวจะเห็นว่า สัญญายืมใช้คงรูปกับยืมใช้สิ้นเปลืองมีลักษณะที่เหมือนกันและต่างกันดังนี้
ลักษณะที่เหมือนกัน
1 เป็นสัญญาซึ่งประกอบด้วยคู่กรณี 2 ฝ่าย ฝ่ายหนึ่งเรียกว่าผู้ยืม อีกฝ่ายหนึ่งเรียกว่าผู้ให้ยืม โดยแต่ละฝ่ายไม่จำเป็นต้องมีฝ่ายละคนเสมอไป อาจจะมากกว่าหนึ่งคนก็ได้ และจะเป็นบุคคลธรรมดา หรือนิติบุคคลก็ได้ กฎหมายไม่ได้จำกัดไว้ เพียงแต่ต้องมีคู่กรณี 2 ฝ่ายจึงจะเกิดเป็นสัญญาได้
2 ผู้ให้ยืมจะต้องส่งมอบทรัพย์สินให้ผู้ยืมได้ใช้สอย จึงถือได้ว่า การส่งมอบทรัพย์สินที่ยืมเป็นแบบแห่งความสมบูรณ์ของสัญญายืม หากไม่มีการส่งมอบทรัพย์สินที่ยืม สัญญายืมจึงไม่สมบูรณ์ ไม่มีผลทางกฎหมายแต่อย่างใด เช่น นาย ก. ยืมแจกันจาก นาง ข. แต่นาง ข. ยังไม่ว่างจึงยังไม่หยิบให้ เช่นนี้ถือว่าสัญญายืมยังไม่สมบูรณ์ เพราะยังไม่มีการส่งมอบทรัพย์สินที่ยืม
3 เมื่อผู้ยืมได้ใช้ทรัพย์สินที่ยืมเสร็จแล้ว ผู้ยืมมีหน้าที่ต้องคืนทรัพย์สินให้กับผู้ให้ยืม ซึ่งทำให้สัญญายืมมีลักษณะต่างจากสัญญาประเภทอื่น เช่น หากเป็นการให้เอาไปใช้สอยได้เปล่าโยไม่ต้องส่งคืนก็หาเป็นสัญญายืม แต่อาจเป็นสัญญาให้ หรือหากเป็นการให้ใช้สอยทรัพย์สินโดยเสียค่าตอบแทนและไม่ต้องส่งคืนเช่นนี้ ก็อาจเป็นสัญญาซื้อขายได้
ลักษณะที่ต่างกัน
1 สัญญายืมใช้คงรูปนั้น เป็นสัญญาที่ผู้ยืมได้ประโยชน์แต่เพียงฝ่ายเดียว กล่าวคือ ได้ใช้ทรัพย์สินที่ยืมโดยไม่ต้องเสียค่าตอบแทน เมื่อใช้สอยเสร็จแล้วก็ต้องคืนทรัพย์สินที่ยืมนั้น ดังนี้ กรรมสิทธิ์แห่งทรัพย์สินที่ยืมจึงไม่โอนไปยังผู้ยืม แต่สัญญายืมใช้สิ้นเปลืองกรรมสิทธิ์แห่งทรัพย์สินที่ยืมโอนไปยังผู้ยืม ตัวอย่างเช่น นาย ก. ยืมน้ำปลาของนาย ข. ไปให้ภรรยาดูราคาข้างขวด เช่นนี้ถือว่าเป็นสัญญายืมใช้คงรูป กรรมสิทธิ์ในน้ำปลายังไม่โอนไปยังนาย ข. ผู้ยืม แต่หากนาย ก. ยืมน้ำปลา 1 ขวดเพื่อไปใช้ทำอาหาร เช่นนี้ถือว่า เป็นสัญญายืมใช้สิ้นเปลือง กรรมสิทธิ์น้ำปลาขวดที่ยืมจึงโอนไปยังนาย ข. ผู้ยืม
2 สัญญายืมใช้คงรูป ผู้ยืมใช้ทรัพย์สินที่ยืมได้เปล่า ไม่เสียค่าตอบแทน หากเสียค่าตอบแทนก็อาจเป็นสัญญาอื่น เช่น สัญญาเช่าทรัพย์ไป แต่สัญญายืมใช้สิ้นเปลืองผู้ยืมอาจได้ใช้ทรัพย์สินที่ยืมไปโดยเสียค่าตอบแทนด้วยหรือไม่ก็ได้ เช่น สัญญากู้ยืมเงินโดยมีดอกเบี้ยและหรือค่าธรรมเนียม
3 สัญญายืมใช้คงรูป ผู้ยืมต้องส่งคืนทรัพย์สินที่ยืมมานั้น จะส่งคืนทรัพย์สินเป็นประเภท ชนิด และปริมาณเช่นเดียวกับทรัพย์สินที่ยืมมานั้นไม่ได้ แต่สัญญายืมใช้สิ้นเปลือง ผู้ยืมไม่ต้องส่งคืนทรัพย์สินที่ยืมนั้น แต่ต้องส่งคืนทรัพย์สินเป็นประเภท ชนิด และปริมาณเช่นเดียวกันกับทรัพย์สินที่ยืมมานั้น เนื่องจากวัตถุแห่งสัญญายืมใช้สิ้นเปลือง เป็นทรัพย์สินชนิดใช้ไปสิ้นไปหรือหมดสภาพไปเพราะการใช้ จึงเป็นไปไม่ได้เองที่จะต้องคืนทรัพย์สินที่ยืมนั้นเหมือนกับสัญญายืมใช้คงรูป