การสอบซ่อมภาค 1 ปีการศึกษา 2549
ข้อสอบกระบวนวิชา LAW2003
กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยละเมิด จัดการงานนอกสั่ง ลาภมิควรได้
คำแนะนำ ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วนมี 4 ข้อ
ข้อ 1 ไก่แก้วอายุ 12 ปี เป็นบุตรของแก้วใจ วันเกิดเหตุ ไก่แก้วไปเรียนหนังสือที่โรงเรียนแห่งหนึ่งและเกิดความไม่พอใจไข่ขาว จึงเดินไปตบหน้าไข่ขาวซึ่งเป็นเพื่อนนักเรียนด้วยกัน ไข่ขาวหลบ จึงเสียหลักไปชนกุ้งแก้ว ทำให้กุ้งแก้วตกลงไปในเรือของปูนิ่ม เรือของปูนิ่มจึงคว่ำ และปูนิ่มจมน้ำตาย ดังนี้ให้ท่านวินิจฉัยว่าใครบ้างต้องรับผิดในความตายของปูนิ่ม
ธงคำตอบ
มาตรา 420 ผู้ใดจงใจหรือประมาทเลินเล่อ ทำต่อบุคคลอื่นโดยผิดกฎหมายให้เขาเสียหายถึงแก่ชีวิตก็ดี แก่ร่างกายก็ดี เสรีภาพก็ดี ทรัพย์สินหรือสิทธิอย่างหนึ่งอย่างใดก็ดี ท่านว่าผู้นั้นทำละเมิดจำต้องใช้ค่าสินไหมทดแทนเพื่อการนั้น
มาตรา 429 บุคคลใดแม้ไร้ความสามารถเพราะเหตุเป็นผู้เยาว์หรือวิกลจริตก็ยังต้องรับผิดในผลที่ตนทำละเมิด บิดามารดาหรือผู้อนุบาลของบุคคลเช่นว่านี้ย่อมต้องรับผิดร่วมกับเขาด้วย เว้นแต่จะพิสูจน์ได้ว่าตนได้ใช้ความระมัดระวังตามสมควรแก่หน้าที่ดูแลซึ่งทำอยู่นั้น
วินิจฉัย
ไก่แก้วมีความผิดฐานทำละเมิดต่อไข่ขาว เพราะเหตุว่าเข้าหลักเกณฑ์ของการกระทำอันเป็นการละเมิดตามมาตรา 420 ซึ่งมีหลักสำคัญว่าผู้ที่กระทำละเมิดนั้น
1 เป็นบุคคลที่มี “การกระทำ” โดยรู้สำนึกและได้กระทำโดยการเคลื่อนไหวร่างกายหรือโดยการงดเว้นก็ได้
2 ทำต่อผู้อื่นโดยผิดกฎหมาย
3 มีความเสียหาย (ชีวิต ร่างกาย อนามัย เสรีภาพ ทรัพย์สิน หรือสิทธิ)
4 ผลที่เกิดขึ้นสัมพันธ์กับการกระทำ
ดังนั้น การที่ไข่ขาวหลบจากการตบหน้าของไก่แก้ว และทำให้เกิดผลตามมาคือปูนิ่มถึงแก่ความตายนั้น เป็นผลที่เกิดขึ้นจากการก่อเหตุแรกของไก่แก้วแล้ว ถือว่าผลที่เกิดขึ้นสัมพันธ์กับการกระทำ (ถ้าอ้างเรื่องนิรโทษกรรมถูกหักคะแนน เพราะไม่ใช่เรื่องนิรโทษกรรม)
เมื่อไก่แก้วได้กระทำละเมิดต่อปูนิ่ม แก้วใจซึ่งเป็นมารดาของไก่แก้วบุตรผู้เยาว์ย่อมต้องร่วมรับผิดกับไก่แก้วด้วย ตามมาตรา 429 เพราะเหตุว่าบิดามารดามีหน้าที่ควบคุมเลี้ยงดูผู้เยาว์ อีกทั้งกฎหมายยังให้อำนาจบิดามารดาในการใช้อำนาจปกครอง ซึ่งทำให้ผู้เยาว์ต้องอยู่ในความเชื่อฟังคำสั่งด้วย อนึ่งคำว่า “บิดามารดา” ตามมาตรา 429 นี้หมายถึง บิดามารดาโดยชอบด้วยกฎหมายเท่านั้น และตามกฎหมาย มารดาย่อมเป็นมารดาโดยชอบด้วยกฎหมายของบุตรเสมอ ดังนั้นเมื่อไก่แก้วบุตรผู้เยาว์ทำละเมิดแล้ว แก้วใจมารดาจึงต้องร่วมรับผิดในผลแห่งละเมิดนั้นด้วย
สรุป ไก่แก้วต้องรับผิดฐานละเมิดต่อปูนิ่ม ตามมาตรา 420 และแก้วใจต้องรับผิดร่วมกับไก่แก้วด้วย ตามมาตรา 429