การสอบไล่ภาคฤดูร้อน ปีการศึกษา 2555
ข้อสอบกระบวนวิชา LAW2002 กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยหนี้
คำแนะนำ ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วนมี 4 ข้อ ข้อละ 25 คะแนน
ข้อ 1 จำเลยสั่งซื้อหินคลุกเพื่อใช้ในการก่อสร้างหลายครั้ง ครั้งละหลายพ่วง ซึ่งแต่ละครั้งจำเลยต้องชำระราคาค่าซื้อภายในสามสิบวัน ให้ท่านตอบคำถามต่อไปนี้โดยยกหลักกฎหมายประกอบคำตอบให้ชัดเจน
ก. เป็นสิทธิเรียกร้องที่มีกำหนดเวลาหรือไม่
ข. สิทธิเรียกร้องถึงกำหนดเมื่อใด
ค. อายุความจะเริ่มนับตั้งแต่วันไหน กี่เดือน กี่ปี
ง. ถ้าจำเลยผิดนัด จะถือว่าผิดนัดตั้งแต่วันไหน จำเลยจะต้องรับผิดชอบอะไรบ้าง
ธงคำตอบ
หลักกฎหมาย ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
มาตรา 193/12 อายุความให้เริ่มนับแต่ขณะที่อาจบังคับสิทธิเรียกร้องได้เป็นต้นไป ถ้าเป็นสิทธิเรียกร้องให้งดเว้นกระทำการอย่างใด ให้เริ่มนับแต่เวลาแรกที่ฝ่าฝืนกระทำการนั้น
มาตรา 193/33 สิทธิเรียกร้องดังต่อไปนี้ ให้มีกำหนดอายุความห้าปี
(4) เงินค้างจ่าย คือ เงินเดือน เงินปี เงินบำนาญ ค่าอุปการะเลี้ยงดู และเงินอื่นๆในลักษณะทำนองเดียวกับที่มีการกำหนดจ่ายเป็นระยะเวลา
มาตรา 203 วรรคสอง ถ้าได้กำหนดเวลาไว้ แต่หากกรณีเป็นที่สงสัย ท่านให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าเจ้าหนี้จะเรียกให้ชำระหนี้ก่อนถึงเวลานั้นหาได้ไม่ แต่ฝ่ายลูกหนี้จะชำระหนี้ก่อนกำหนดนั้นก็ได้
มาตรา 204 ถ้าหนี้ถึงกำหนดชำระแล้ว และภายหลังแต่นั้น เจ้าหนี้ได้ให้คำเตือนลูกหนี้แล้ว ลูกหนี้ยังไม่ชำระหนี้ไซร้ ลูกหนี้ได้ชื่อว่าผิดนัดเพราะเขาเตือนแล้ว
ถ้าได้กำหนดเวลาชำระหนี้ไว้ตามวันแห่งปฏิทิน และลูกหนี้มิได้ชำระหนี้ตามกำหนดไซร้ ท่านว่าลูกหนี้ตกเป็นผู้ผิดนัดโดยมิพักต้องเตือนเลย วิธีเดียวกันนี้ท่านให้ใช้บังคับแก่กรณีที่ต้องบอกกล่าวล่วงหน้าก่อนการชำระหนี้ ซึ่งได้กำหนดเวลาลงไว้อาจคำนวณนับได้โดยปฏิทินนับแต่วันที่ได้บอกกล่าว
มาตรา 224 วรรคแรก หนี้เงินนั้น ท่านให้คิดดอกเบี้ยในระหว่างเวลาผิดนัดร้อยละเจ็ดกึ่งต่อปี ถ้าเจ้าหนี้อาจจะเรียกดอกเบี้ยได้สูงกว่านั้น โดยอาศัยเหตุอย่างอื่นอันชอบด้วยกฎหมาย ก็ให้คงส่งดอกเบี้ยต่อไปตามนั้น
วินิจฉัย
ตามปัญหา การที่จำเลยสั่งซื้อหินคลุกเพื่อใช้ในการก่อสร้างหลายๆครั้ง ครั้งละหลายพ่วง ซึ่งแต่ละครั้ง จำเลยต้องชำระราคาค่าซื้อภายใน 30 วันนั้น
ก. การที่จำเลยต้องชำระราคาสินค้าภายใน 30 วัน นับแต่วันที่โจทก์ส่งมอบสินค้า ถือว่าเป็นการกำหนดเวลาชำระหนี้ไว้ตามวันแห่งปฏิทิน ดังนั้นสิทธิเรียกร้องของโจทก์จึงเป็นสิทธิเรียกร้องที่มีกำหนดเวลาตามมาตรา 203 วรรคสอง
ข. เมื่อสิทธิเรียกร้องของโจทก์เป็นสิทธิเรียกร้องที่มีกำหนดเวลา ดังนั้น สิทธิเรียกร้องย่อมถึงกำหนดเมื่อครบกำหนด 30 วัน นับแต่วันที่โจทก์ได้ส่งมอบสินค้าให้แก่จำเลย
ตัวอย่างเช่น โจทก์ได้ส่งมอบหินคลุกให้แก่จำเลยวันที่ 1 เมษายน 2556 กำหนดเวลาที่จำเลยจะต้องชำระราคาสินค้าคือวันที่ 1 พฤษภาคม 2556 ดังนั้นสิทธิเรียกร้องกรณีนี้ถึงกำหนดวันที่ 1 พฤษภาคม 2556
ค. ตามมาตรา 193/12 ได้บัญญัติว่าอายุความให้เริ่มนับแต่ขณะที่อาจบังคับสิทธิเรียกร้องได้เป็นต้นไป ดังนั้น เมื่อสิทธิเรียกร้องถึงกำหนดวันใด อายุความก็จะเริ่มนับตั้งแต่วันนั้น เช่น ตามตัวอย่างดังกล่าว เมื่อสิทธิเรียกร้องถึงกำหนดวันที่ 1 พฤษภาคม 2556 ดังนั้นอายุความในกรณีนี้ก็จะเริ่มนับตั้งแต่วันที่ 1 พฤษภาคม 2556
และสำหรับกรณีตามอุทาหรณ์ เมื่อเป็นสิทธิเรียกร้องเกี่ยวกับเงินที่มีการกำหนดจ่ายเป็นระยะเวลา ดังนั้นจึงมีกำหนดอายุความ 5 ปี ตามมาตรา 193/33(4)
ง. ถ้าจำเลยผิดนัด ย่อมถือว่าจำเลยผิดนัดนับตั้งแต่วันที่จำเลยมิได้ชำระหนี้ตามกำหนด โดยที่เจ้าหนี้ไม่ต้องเตือน ตามมาตรา 204 วรรคสอง เช่นตามตัวอย่างดังกล่าวเมื่อถึงกำหนดวันที่ 1 พฤษภาคม 2556 จำเลยยังมิได้ชำระหนี้ ย่อมถือว่าจำเลยได้ตกเป็นผู้ผิดนัดทันทีโดยที่โจทก์ซึ่งเป็นเจ้าหนี้ไม่ต้องเตือน และเมื่อจำเลยผิดนัด จำเลยก็จะต้องเสียดอกเบี้ยให้แก่โจทก์ในระหว่างเวลาผิดนัดในอัตราร้อยละ 7.5 ต่อปี ตามมาตรา 224 วรรคแรก