การสอบไล่ภาคฤดูร้อน ปีการศึกษา 2559
ข้อสอบกระบวนวิชา LAW 1001 หลักกฎหมายมหาชน
คำแนะนำ ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วน มี 3 ข้อ (คะแนนเต็มข้อละ 25 คะแนน)
ข้อ 1. ให้อธิบายความหมายของหลักประโยชน์สาธารณะ (Public Interest) และหลักการที่เป็นสาระสำคัญในการบริการสาธารณะ (Public Service) มีหลักการสำคัญอะไรบ้าง และภายใต้หลักการดังกล่าวในการบังคับอำนาจรัฐ เป็นการกระทำผ่านการใช้อำนาจรัฐขององค์กรใดบ้าง (อธิบายมาให้เข้าใจอย่างชัดเจนถึงการใช้อำนาจในการบริการสาธารณะของแต่ละองค์กร)
ธงคำตอบ
หลักประโยชน์สาธารณะ หมายถึง หลักการใช้อำนาจรัฐเพื่อตอบสนองต่อความต้องการของประชาชนสวนใหญ่ มิใช่การตอบสนองต่อความต้องการของปัจเจกบุคคลเพียงคนใดคนหนึ่งหรือกลุ่มบุคคลบางกลุ่ม และมิใช่การตอบสนองต่อความต้องการของรัฐหรือผู้ดำเนินการนั้นเอง หรืออาจกล่าวได้ว่าประโยชน์สาธารณะ คือความต้องการของปัจเจกบุคคลแต่ละคนที่ตรงกัน และเป็นความต้องการที่ตรงกันจำนวนมากจนเป็นความต้องการของประชาชนส่วนใหญ่ในสังคม มีผลทำให้ความต้องการในลักษณะดังกล่าวเป็นประโยชน์สาธารณะ ซึ่งจะมีความแตกต่างจากประโยชน์ส่วนบุคคลของปัจเจกบุคคลหรือเอกชนแต่ละคน
หลักการที่เป็นสาระสำคัญในการบริการสาธารณะนั้น อย่างน้อยต้องมีหลักการที่สำคัญดังต่อไปนี้ คือ
- หลักความต่อเนื่องในการบริการสาธารณะ หมายถึง การจัดทำบริการสาธารณะจะต้องมีความสม่ำเสมอและต่อเนื่องตลอดเวลา
- หลักความเสมอภาคในการบริการสาธารณะ หมายถึง การไม่เลือกปฏิบัติ ต้องให้ความเสมอภาคทั้งในด้านการให้บริการและการรับบุคคลเข้าทำงานในหน่วยงานของรัฐ
- หลักการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงการบริการสาธารณะ คือ จะต้องมีการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงให้เกิดความทันสมัยนั้นเอง
- หลักการกำกับดูแลการบริการสาธารณะโดยรัฐ หมายถึง ในการดำเนินการจัดทำบริการสาธารณะต่าง ๆ โดยหน่วยงานของรัฐหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐจะต้องอยู่ภายใต้การกำกับดูแลของรัฐ ทั้งนี้ก็เพื่อให้การจัดทำบริการสาธารณะบรรลุผลสำเร็จตามวัตถุประสงค์
การใช้อำนาจรัฐในการจัดทำบริการสาธารณะ เป็นการกระทำผ่านการใช้อำนาจรัฐโดยองค์กรฝ่ายนิติบัญญัติ องค์กรฝ่ายบริหาร และองค์กรฝ่ายตุลาการ
- การบริการสาธารณะโดยองค์กรฝ่ายนิติบัญญัติ (รัฐสภา) ซึ่งมีอำนาจและหน้าที่ในการบัญญัติหรือออกกฎหมายที่ใช้บังคับเป็นการทั่วไปและใช้บังคับกับประชาชน ตลอดจนมีอำนาจและหน้าที่ในการควบคุมการบริหารราชการแผ่นดิน การใช้อำนาจทางปกครองและการบริการสาธารณะขององค์กรฝ่ายบริหาร
- การบริการสาธารณะโดยองค์กรฝ่ายบริหาร (คณะรัฐมนตรี) ซึ่งมีอำนาจและหน้าที่ในการบริหารราชการแผ่นดิน การใช้อำนาจทางปกครอง และการจัดทำบริการสาธารณะ เพื่อตอบสนองความต้องการของประชาชนส่วนใหญ่ของประเทศ ตลอดจนเพื่อใช้อำนาจรัฐในการพัฒนาประเทศภายใต้นโยบายของรัฐบาลที่ได้แถลงต่อรัฐสภา ซึ่งเป็นการใช้อำนาจเพื่อประโยชน์สาธารณะ
- การบริการสาธารณะโดยองค์กรฝ่ายตุลาการ (ศาล) ปัจจุบันได้แก่ ศาลยุติธรรม ศาลปกครอง ศาลทหาร และศาลรัฐธรรมนูญ ซึ่งมีอำนาจและหน้าที่ในการพิจารณาพิพากษาคดีและอำนวยความยุติธรรมตามที่กฎหมายบัญญัติและกำหนดขอบเขตอำนาจของแต่ละศาลไว้ซึ่งจะแตกต่างกัน ซึ่งเป็นการใช้อำนาจหน้าที่เพื่อคุ้มครองสิทธิเสรีภาพ ความเสมอภาค และศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ ตลอดจนการอำนวยความยุติธรรมให้แก่ประชาชนโดยทั่วไป ซึ่งเป็นการใช้อำนาจเพื่อประโยชน์สาธารณะ