การสอบไล่ภาค 1 ปีการศึกษา 2549
ข้อสอบกระบวนวิชา LAW1002 หลักกฎหมายเอกชน
คำแนะนำ ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วน มี 3 ข้อ
ข้อ 1 จงอธิบายว่าหลักกฎหมายทั่วไปคืออะไร และหลักกฎหมายทั่วไปสามารถนำมาใช้อุดช่องว่างของกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ได้หรือไม่ อย่างไร
ธงคำตอบ
หลักกฎหมายทั่วไปคือหลักกฎหมายที่เป็นพื้นฐานหรือเป็นหลักเกณฑ์ทั่วไปที่เป็นโครงสร้างของกฎหมาย กฎหมายจะบัญญัติขึ้นจากหลักเกณฑ์ทั่วไปเหล่านี้ หลักกฎหมายทั่วไปแบ่งออกได้ 2 ประเภทคือ
1 หลักกฎหมายทั่วไปในระบบกฎหมายไทย เช่น หลักกฎหมายโรมันซึ่งได้นำมาบัญญัติไว้ในกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ เช่น หลักสุจริต หลักผู้รับโอนไม่มีสิทธิดีกว่าผู้โอน ฯลฯ
2 หลักกฎหมายทั่วไปในระบบกฎหมายอื่น เช่น การขนส่งทางทะเลซึ่งนำหลักมาจากประเทศอังกฤษ เป็นต้น
หลักเกณฑ์การอุดช่องว่างของกฎหมายตาม ป.พ.พ. มาตรา 4 วรรคสอง “เมื่อไม่มีกฎหมายที่จะยกมาปรับคดีได้ ให้วินิจฉัยคดีนั้นตามจารีตประเพณีแห่งท้องถิ่น ถ้าไม่มีจารีตประเพณีเช่นว่านั้นให้วินิจฉัยคดีอาศัยเทียบบทกฎหมายที่ใกล้เคียงอย่างยิ่ง และถ้าบทกฎหมายเช่นนั้นก็ไม่มีด้วย ให้วินิจฉัยตามหลักกฎหมายทั่วไป”
ดังนั้น หลักกฎหมายทั่วไปอาจนำมาอุดช่องว่างของกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ได้ในกรณีที่ไม่มีกฎหมายลายลักษณ์อักษรที่จะนำมาปรับกับคดีที่เกิดขึ้นได้ และยังไม่มีหลักจารีตประเพณีและบทกฎหมายที่ใกล้เคียงอย่างยิ่งที่จะนำมาปรับกับคดีได้อีกด้วย ศาลจึงอาจนำหลักกฎหมายทั่วไปดังกล่าวข้างต้นมาตัดสินคดีได้โดยการนำมาอุดช่องว่างของกฎหมายนั่นเอง