การสอบไล่ภาคฤดูร้อน  ปีการศึกษา  2546

ข้อสอบกระบวนวิชา  LW  203  กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยนิติกรรมและสัญญา

คำแนะนำ  ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วนมี  4  ข้อ

Advertisement

ข้อ  1  พิชิตสมรู้กับพิชัยทำสัญญากันหลอกๆ  ว่าพิชิตขายรถจักรยานยนต์คันหนึ่งของตนให้แก่พิชัยในราคา  30,000  บาท  พิชิตได้ส่งมอบรถจักรยานยนต์ให้แก่พิชัย  แต่ไม่มีการชำระราคากันจริง  

ต่อมาอีก  7  วัน  พิชัยเอารถจักรยานยนต์คันนั้นไปขายแก่ไพรัชในราคา  29,000  บาท  โดยไพรัชไม่รู้และไม่มีเหตุอันควรรู้ว่าพิชิตมิได้ขายรถจักรยานยนต์คันนั้นแก่พิชัยจริงๆ  เช่นนี้  ถ้าพิชิตเรียกร้องให้ไพรัชนำเอารถจักรยานยนต์คันนั้นมาส่งคืนให้แก่ตน  ไพรัชต้องส่งคืนรถจักรยานยนต์ให้แก่พิชิตหรือไม่  เพราะเหตุใด

ธงคำตอบ

มาตรา  155  วรรคหนึ่ง  การแสดงเจตนาลวงโดยสมรู้กับคู่กรณีอีกฝ่ายหนึ่งเป็นโมฆะ  แต่จะยกขึ้นเป็นข้อต่อสู้บุคคลภายนอกผู้กระทำการโดยสุจริตและต้องเสียหายจากการแสดงเจตนาลวงนั้นมิได้

วินิจฉัย

พิชิตกับพิชัยสมรู้กันแสดงเจตนาลวงว่าพิชิตขายรถจักรยานยนต์คันหนึ่งให้แก่พิชัย  สัญญาซื้อขายรถจักรยานยนต์ระหว่างพิชิตกับพิชัยจึงเป็นโมฆะ  ตามมาตรา  155  วรรคหนึ่งตอนต้น  ต่อมาอีก  7  วัน  พิชัยเอารถจักรยานยนต์คันนั้นไปขายแก่ไพรัช  

โดยไพรัชไม่รู้และไม่มีเหตุอันควรรู้ว่าพิชิตมิได้ขายรถจักรยานยนต์คันนั้นแก่พิชัยจริงๆ  กรณีเช่นนี้ถือได้ว่าไพรัชเป็นบุคคลภายนอกซึ่งกระทำการโยสุจริต  และถ้าไพรัชต้องคืนรถจักรยานยนต์ให้แก่พิชิต  ไพรัชต้องเสียหายจากการแสดงเจตนาลวงของพิชิตกับพิชัย  เพราะไพรัชได้หลงซื้อรถจักรยานยนต์คันนั้นต่อจากพิชัยไว้ในราคา  29,000  บาท  ไพรัชจึงเป็นบุคคลภายนอกซึ่งได้รับความคุ้มครองตาม  มาตรา  155  วรรคหนึ่งตอนท้าย

ดังนั้น  ถ้าพิชิตเรียกร้องให้ไพรัชนำเอารถจักรยานยนต์คันนั้นส่งคืนให้แก่ตน  ไพรัชจึงไม่ต้องส่งคืนรถจักรยานยนต์ให้แก่พิชิต

 

ข้อ  2  ก. ต้องการซื้อแหวนเพชร  จึงไปที่ร้านขายแหวนเพชรแห่งหนึ่งซึ่งเป็นของ  ข.  ก.  เลือกแหวนเพชรที่  ข.  นำมาเสนอขาย  ก.  ชอบแหวนเพชรวงหนึ่งจึงถาม  ข.  ว่า  แหวนวงนี้ราคาเท่าไร  ข.  ตอบว่าราคา  100,000  บาท  ก.  ถามว่า  แหวนวงนี้เพชรมีตำหนิหรือไม่  ข.  ตอบว่าไม่มีตำหนิ  ก.  จึงตกลงซื้อ  ต่อมา  อีก  10  วัน  ก.  เอาแหวนเพชรวงนั้นให้  ค.  ดู  ค.  ใช้เลนส์ขยายส่องดูพบว่าเพชรของแหวนวงนั้นมีรอยขีดข่วนเล็กน้อยซึ่งมองด้วยตาเปล่าไม่เห็น  อย่างไรก็ตามถึงแม้  ก.  ทราบว่าเพชรของแหวนวงนั้นมีรอนขีดข่วนเล็กน้อยเช่นนั้น  ก.  ก็ซื้อ  แต่จะซื้อในราคาเพียง  80,000  บาทเท่านั้น  เช่นนี้  ก.  จะบอกล้างสัญญาซื้อขายแหวนเพชรวงนั้นได้หรือไม่  หรือมีสิทธิเรียกร้องอย่างใด  เพราะเหตุใด

ธงคำตอบ

มาตรา  161  ถ้ากลฉ้อฉลเป็นแต่เพียงเหตุจูงใจให้คู่กรณีฝ่ายหนึ่งยอมรับข้อกำหนดอันหนักยิ่งกว่าที่คู่กรณีฝ่ายนั้นจะยอมรับโดยปกติ  คู่กรณีฝ่ายนั้นจะบอกล้างการนั้นหาได้ไม่  แต่ชอบที่จะเรียกเอาค่าสินไหมทดแทนเพื่อความเสียหายอันเกิดจากกลฉ้อฉลนั้นได้

วินิจฉัย

ข  ขายแหวนเพชรวงหนึ่งแก่  ก  ในราคา  100,000  บาท  โดยหลอกลวง  ก  ว่าแหวนเพชรวงนั้นไม่มีตำหนิ  แต่ความจริงเพชรของแหวนวงนั้นมีตำหนิเป็นรอยขีดข่วนเล็กน้อย  อย่างไรก็ตามถึงแม้  ก  ทราบว่าเพชรของแหวนวงนั้นมีตำหนิเล็กน้อยเช่นนั้น  ก  ก็ซื้อ  แต่จะซื้อในราคาเพียง  80,000  บาท  กรณีเช่นนี้เป็นกรณีที่  ข  ทำกลฉ้อฉลจูงใจให้  ก  ยอมรับข้อกำหนดอันหนักยิ่งกว่าที่  ก  จะยอมรับโดยปกติคือ  ซื้อแพงกว่าที่จะซื้อโดยปกติไป  20,000  บาท

ดังนั้น  ก  จะบอกล้างสัญญาซื้อขายแหวนวงนั้นไม่ได้  แต่  ก  มีสิทธิเรียกเอาค่าสินไหมทดแทนจาก  ข  ได้  20,000  บาท  

 

ข้อ  3  เมื่อวันที่  5  มกราคม  2537  นายแดงกดเงินจากนายเขียวจำนวน  200,000  บาท  ตกลงกำหนดดอกเบี้ยร้อยละ  12  ต่อปี  กำหนดชำระคืนภายในวันที่  5  เมษายน  2537  เมื่อถึงกำหนดชำระนายแดงไม่นำเงินมาชำระให้แก่นายเขียวเลยทั้งเงินต้นและดอกเบี้ย  นายเขียวได้ทวงถามตลอดมา  นายแดงก็ยังไม่นำเงินมาชำระให้แก่นายเขียว  จนกระทั่งวันที่  20  มีนาคม  2547  นายแดงได้นำเงินมาชำระให้แก่นายเขียว  10,000  บาท  และกล่าวแก่นายเขียวว่าเงินส่วนที่ยังค้างอยู่จะนำมาชำระให้ในภายหลัง  แต่หลังจากนั้นนายแดงก็ไม่นำเงินมาชำระอีกเลย  นายเขียวจึงนำคดีมาฟ้องศาลเมื่อวันที่  20  เมษายน  2547  นายแดงต่อสู้ว่าตนไม่ต้องชำระหนี้เพราะคดีขาดอายุความแล้ว  นายเขียวอ้างว่าคดียังไม่ขาดอายุความเพราะอายุความสะดุดหยุดลงตั้งแต่วันที่  20  มีนาคม  2547  อยากทราบว่าข้อต่อสู้ของนายแดงฟังขึ้นหรือไม่  เพราะเหตุใด

หมายเหตุ  ป.พ.พ.  มาตรา  193/30  บัญญัติว่า  อายุความนั้นถ้าประมวลกฎหมายนี้หรือกฎหมายอื่นมิได้บัญญัติไว้โดยเฉพาะ  ให้มีกำหนดสิบปี

ธงคำตอบ

มาตรา  193/30  อายุความนั้น  ถ้าประมวลกฎหมายนี้หรือกฎหมายอื่นมิได้บัญญัติไว้โดยเฉพาะให้มีกำหนดสิบปี

มาตรา  193/14  อายุความสะดุดหยุดลงในกรณีดังต่อไปนี้

(1) ลูกหนี้รับสภาพหนี้ต่อเจ้าหนี้ตามสิทธิเรียกร้องโดยทำเป็นหนังสือรับสภาพหนี้ให้  ชำระหนี้ให้บางส่วน  ชำระดอกเบี้ย  ให้ประกัน  หรือกระทำการใดๆอันปราศจากข้อสงสัยแสดงให้เห็นเป็นปริยายว่ายอมรับสภาพหนี้ตามสิทธิเรียกร้อง

วินิจฉัย 

นายแดงกู้เงินนายเขียวจำนวน  200,000  บาท  กำหนดชำระคืนภายในวันที่  5  เมษายน  2537  แต่นายแดงไม่นำเงินมาชำระแก่นายเขียวเลย  อายุความฟ้องเรียกเงินกู้คืนกฎหมายมิได้บัญญัติไว้โยเฉพาะ  จึงถือว่ามีกำหนดสิบปีนับแต่วันถึงกำหนดชำระ  ซึ่งจะขาดอายุความเมื่อพ้นวันที่  5  เมษายน  2547

แต่ปรากฏว่าเมื่อวันที่  20  มีนาคม  2547  ซึ่งเหลือเวลาอีก  15  วัน  จึงจะครบกำหนดสิบปีนายแดงได้นำเงินมาชำระให้แก่นายเขียว  10,000  บาท  การกระทำของนายแดงเช่นนี้เป็นการรับสภาพหนี้ต่อเจ้าหนี้โดยชำระหนี้ให้บางส่วน  เป็นเหตุให้อายุความสะดุดหยุดลงตั้งแต่วันที่  20  มีนาคม  2547  และเริ่มนับอายุความให้ตั้งแต่เวลานั้น  นายเขียวฟ้องคดีต่อศาลเมื่อวันที่  20  เมษายน  2547  ซึ่งเป็นเวลาเพียง  1  เดือนนับแต่เริ่มนับอายุความใหม่  คดีจึงยังไม่ขาดอายุความ

ดังนั้น  ข้อต่อสู้ของนายแดงที่ว่าตนไม่ต้องชำระหนี้  เพราะคดีขาดอายุความแล้ว  จึงฟังไม่ขึ้น

 

ข้อ  4   ก.  หลักเกณฑ์การชำระหนี้ตามสัญญาต่างตอบแทนมีอย่างไรบ้าง  อธิบายโดยสังเขป

ข.      ก.  ตกลงซื้อรถยนต์คันหนึ่งจาก  ข.  ราคา  400,000  บาท  เมื่อวันที่  20  มกราคม  2547  กำหนดส่งมอบ  รถยนต์และชำระเงินราคารถยนต์กันในวันที่  1  กุมภาพันธ์  2547  ก่อนถึงวันกำหนดนัดปรากฏว่าเกิดอุทกภัย  น้ำท่วมพัดเอารถยนต์คันนั้นสูญหายไป  ข.  จึงไม่สามารถส่งมอบรถยนต์ให้แก่  ก.  ได้  ดังนี้  ก.  ต้องชำระราคารถยนต์ให้แก่  ข.  เพียงใด  หรือไม่  เพราะเหตุใด

ธงคำตอบ

มาตรา  369  ในสัญญาต่างตอบแทนนั้น  คู่สัญญาฝ่ายหนึ่งจะไม่ยอมชำระหนี้จนกว่าอีกฝ่ายหนึ่งจะชำระหนี้หรือขอปฏิบัติการชำระหนี้ก็ได้  แต่ความข้อนี้ท่านมิให้ใช้บังคับ  ถ้าหนี้ของคู่สัญญาอีกฝ่ายหนึ่งยังไม่ถึงกำหนด

อธิบาย  จากหลักกฎหมายข้างต้น จะเห็นได้ว่าหลักเกณฑ์การชำระหนี้ตามสัญญาต่างตอบแทนมีดังนี้

หลักทั่วไป   คู่สัญญาแต่ละฝ่ายต้องชำระหนี้ตอบแทนแก่คู่สัญญาอีกฝ่ายหนึ่งในทันที  ในการนี้คู่สัญญาฝ่ายหนึ่งจะไม่ยอมชำระหนี้จนกว่าคู่สัญญาอีกฝ่ายหนึ่งจะชำระหนี้หรือขอปฏิบัติการชำระหนี้ก็ได้

ข้อยกเว้น  หลักทั่วไปดังกล่าวมิให้ใช้บังคับ  ถ้าปรากฏว่าหนี้ของคู่สัญญาอีกฝ่ายหนึ่งยังไม่ถึงกำหนด

มาตรา  370  วรรคหนึ่ง  ถ้าสัญญาต่างตอบแทนมีวัตถุที่ประสงค์เป็นการก่อให้เกิดหรือโอนทรัพย์สิทธิในทรัพย์เฉพาะสิ่ง  และทรัพย์นั้นสูญหรือเสียหายไปด้วยเหตุอย่างใดอย่างหนึ่งอันจะโทษลูกหนี้มิได้ไซร้  ท่านว่า  การสูญหรือเสียหายนั้นตกเป็นพับแก่เจ้าหนี้

วินิจฉัย 

การทำสัญญาซื้อขายรถยนต์คันหนึ่งระหว่าง  ก  กับ  ข  เป็นการทำสัญญาต่างตอบแทนมีวัตถุประสงค์เป็นการโอนทรัพย์สิทธิในทรัพย์เฉพาะสิ่ง  หลังจากตกลงทำสัญญากันแล้วปรากฏว่าเกิดอุทกภัย  น้ำท่วมพัดเอารถยนต์คันนั้นสูญหายไป  จึงเป็นกรณีที่ทรัพย์เฉพาะสิ่งนั้นสูญหรือเสียหายไปด้วยเหตุอันจะโทษ  ข  ซึ่งเป็นลูกหนี้  (ในอันที่จะส่งมอบรถยนต์) มิได้  การสูญหรือเสียหายนั้นจึงตกเป็นพับแก่  ก  ซึ่งเป็นเจ้าหนี้  (ในอันที่จะได้รับมอบรถยนต์)

ดังนั้น  ถึงแม้  ข  ไม่สามารถส่งมอบรถยนต์ให้แก่  ก  ได้  ก  ก็ยังต้องชำระราคารถยนต์ให้แก่  ข  เต็มจำนวนตามสัญญาคือ  400,000  บาท

Advertisement